«پنچری»؛موفق ناکام؟

 سریال های طنز معمولا با اقبال بیشتری از سوی بیننده مواجه می شوند؛ نیاز به تشریح چرایی آن نیست. منتها یک اصل ثابت شده وجود دارد که مخاطب هر سریالی را نمی پسندد و مثل چند دهه پیش با هر اثری همراه نمی شود. سطح سلیقه ها بالا آمده و کار کمدی سازها سخت تر شده است. یکی از دلایل مهم که جز معدودی، مابقی سریال های طنز در سال های اخیر موج ایجاد نکرده اند، را باید در همین نکته جست و جو کرد. برزو نیک نژاد با علم به سخت پسندی مردم سراغ «پنچری» رفته ولی متاسفانه تلاشش بعد از بیست و شش قسمت ، به بار ننشسته. پخش سریال او روزی از شبکه سه شروع شد که سریال طنز جدیدی روی آنتن نبود و شانس یکه تازی داشت. «پنچری» اما برغم داشتن مخاطب ثابت، جزو سریال های کمدی موفق دسته بندی نمی شود و به دلایل متعدد نامش سر زبان ها نیفتاده. در این گزارش دلایل ناکامی «پنچری»‌ و به عبارت دیگر ضعف هایی که ناکامی سریال را باعث شده مرور کرده ایم.  

مریم سعادت در سریال پنچری

کارگردان

عامل اصلی موفقیت یا ناکامی هر اثر نمایشی کارگردان آن است. برزو نیک نژاد جزو سریال سازهایی است که پیش از کارگردانی تجربه نویسندگی داشته و چند فیلم سینمایی ساخته. پس حالا می توان عیار او را سنجید و خوب یا بد«پنچری»‌را به پای او گذاشت. نیک نژاد فیلمنامه سریال های«دودکش» و «روزهای بد بدر» را نوشته و فیلم های «ناخواسته» و «زاپاس» را کارگردانی کرده است. در این میان «دودکش» و «زاپاس» جزو کارهای قابل دفاع او بحساب می آیند. «درسرهای عظیم 1 و 2» و «قرعه» سریال هایی است که پیش از «پنچری» در مقام کارگردان ساخته که سری اول «درسرهای عظیم» چند پله بالاتر از دیگر سریال های او قرار می گیرد. برزو نیک نژاد در مجموع کارگردان متوسطی است که سعی کرده در خلق موقعیت های کمدی به تعریفی منحصر بفرد برسد اما «همیشه» موفق نبوده. تلاش او در «دردسرهای عظیم 1» و «زاپاس» جواب داده و در مابقی نه. سری دوم «دردسرهای عظیم» به دلیل تکراری بودن و عدم برخورداری از خلاقیت موفقیت فصل قبل را بدست نیاورد و «قرعه» از ابتدا مورد پسند قاطبه مخاطبان قرار نگرفت.

سولماز غنی و یوسف تیموری در سریال پنچری

قصه

برزو نیک نژاد در نگارش فیلمنامه همکاری داشته و «پنچری» را همراه علیرضا کاظمی‌پور و سعید جلالی نوشته است. پس سهم او از خوب یا بد بودن این سریال محدود به کارگردانی نمی شود و مقصر بخشی از ضعیف بودن قصه نیز هست. «پنچری»‌در قسمت های اول بلاتکلیف بود و قصه ای منسجم نداشت. محور داستان بر مقدمات ازدواج کارکتر یوسف تیموری ، سولماز غنی و موانع ازدواج رضا داود نژاد و زهر فکور صبور می گذشت. کمی بعد پای دیگر شخصیت ها از جمله شهره سلطانی به داستان باز شد که قصد تعطیلی شرکت پدرش را دارد و حسابدار آن یعنی یوسف تیموری دنبال نقشه برای جلوگیری از این اتفاق است. همچنان داستان موش و گربه وار ادامه دارد و گره ها باز نمی شود. چندی پیشتهیه کننده سریال به انتقاد هفت صبح این طور پاسخ داده بود:«اساسا این سریال موقعیت محور است و بر اساس داستانک ها پیش می رود.» اگر موقعیت ها قدرت ایجاد خنده داشتند می شد برهان مهام را پذیرفت اما داستان بر روایت چند اتفاق بنا نهاده شده وگرفتار دور تسلسل شده و پیش نمی رود. در نتیجه مخاطب با اشتیاق آن را دنبال نمی کند.  

رضا داوودنژاد در سریال پنچری

شوخی ها

سریال «پنچری» طنز است و طبعا باید برای ایجاد خنده از موقعیت های کمیک و دیالوگ های طنز بهره ببرد. سریال اتفاقا به اندازه کافی از این دو فاکتور برخوردار است اما چه می شود که به کارش نیامده؟ دلیل اصلی بکر نبودن شوخی ها و موقعیت ها است. نویسندگان و کارگردان روی شوخی های کلامی بیش از حد مانور داده اند بدون آن که دست به خلاقیت بزنند. مثلا کاراکتر مهران غفوریان و اشکان اشتیاق علاقه زیادی به جمله های معروف که نمونه اش را در فضای مجازی و روی کامیون ها می بینیم،‌دارند. و مدام تکرار می شود این جمله کجا نوشته شده بود؟ بازی با کلمات دیگر ابزار ایجاد شوخی است که بعد از چند قسمت خاصیت خود را از دست داد. موقعیت ها نیز کارکرد قدرتمندی برای خلق لحظات ناب کمدی ندارند؛ چند بار می توان به شرایط قادر که عمو توی ذوق او می زند، خندید؟ تا کجا پرخاشگری و شوخی همزمان مریم سعادت جذابیت دارد؟ موقعیت ها در قسمت های ابتدایی کشش داشتند و امید می رفت تقویت شوند ولی رنگ تکرار گرفت. 

مهران غفوریان و اشکان اشتیاق در سریال پنچری

کاراکترهای کلیشه ای

این باکس ارتباط تماتیک با باکس قبلی و بعدی دارد. یعنی همان طور که شوخی های کلامی و موقعیت تکراری هستند، کاراکترهای «پنچری»‌هم بر اساس الگوی آشنا طراحی شده اند. البته اگر کارگردان استفاده بهینه ای از آن ها می کرد حالا به عنوان پاشنه آشیل از آن یاد نمی کردیم و این استفاده کلیشه با داستانی متفاوت نتیجه بهتری بدست می داد. حمید لولایی (عمو پرویز) به نوعی یادآور خشایار «زیر آسمان شهر» است؛‌ او همان خساست و رفتارهای دوگانه و اغراق شده را دارد. اکت های این چنینی رضا داودنژاد را ابتدا در «پشت کنکوری ها» دیده بودیم. رفتارهای غلامرضا نیکخواه ذهن را به سمت سریال های طنز مهران مدیری و نیز سریال «بزنگاه» می برد. به مریم سعادت سال ها است نقش زن های قلدر مآب و غرغرو داده می شود حال که استعداد این بازیگر فرارتر از چنین کلیشه هایی است. شرط انصاف نیست به بازی متفاوت یوسف تیموری اشاره نکنیم. کاراکتر حمید نشانی از اکت های همیشگی این بازیگر ندارد و همین برگ برنده کارنامه او سریال «پنچری» شده است.

حمید لولایی و مهران غفوریان در سریال پنچری

بازیگران کلیشه ای

وقتی برای طراحی کاراکترها خلاقیت وجود نداشته باشد، انتخاب بازیگر هم کار چندان سختی نیست. در حالی که کارگردان می توانست برای شخصیت های آشنا، بازیگرانی گزینش کند که پیش تر تجربه بازی در چنین نقش هایی نداشته باشند. در باکس قبل به برخی اشاره کردیم و گفتیم کجاها شخصیت های شان را دیده ایم. به این جمع می توان مهران غفوریان را اضافه کرد که کلی فیلم و سریال بازی کرده در نقش آدم های خالی بند و آسمان جل. او در نقش جمشید«پنچری» علاوه بر الگوهای پیشین، بخشی از اکت های مورد استفاده در استندآپ هایش «خندوانه» را به خدمت گرفته و کاراکتر را بیش از پیش کاریکاتوری کرده. زهر فکور صبور از سریال«روزگار جوانی» نقش دختری دم بخت بازی می کند و در«پنچری» هم. چشم مان را نبسته ایم تا خوبی سریال را نبینیم اما ایده مرکزی سریال به خاطر عواملی که ذکرش رفت، مانع از موفقیت «پنچری» شده. کارگردان خواسته فضایی فانتزی خلق کند و در دل این اتمسر هم بخنداند و حرف های مهم بزند.متاسفانه این تلاش ثمر نداده و با سریال ناموفقی روبرو هستیم.

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.