سید محمد موسوی

"کتاب قانون"

در معترض بودن مازیار میری به همه شئونات ایرانی بودن؛ شکی نیست. او در "سعادت آباد" و "حوض نقاشی" و "سارا و آیدا" اثبات کرد به اکثر مفاهیم موجود در فرهنگ ایرانی اعتراض دارد. خب سلیقه اوست و قابل احترام. هر هنرمندی میخواهد با هنرش،‌اعتراضَ ش را به وضع موجود بیان کند. پس مازیار میری در "کتاب قانون" اعتراضَ ش را به شیوه دینداری و نمایش مسلمانی ما ایرانی ها بیان میکند. مسلماً او اسلام را ستایش میکند. اما به فرهنگ مسلمانِ ایرانیِ متظاهر و مرتجع؛ معترض است.
او برای اثبات عدم اجرای قوانین اسلام در بین برخی مسلمانانِ ایرانی؛‌پایِ یک زن لبنانی را به میان می کشد. چرا؟؟ خب اگر میخواست یک زن ارمنیِ ایرانی را نشان دهد و بعد آن زن مسلمان شود ؛ نمی توانست او را بدون حجاب به پرده سینما بیاورد. پس لاجرم باید زنی غیر ایرانی که بتواند بدون حجاب ظاهر شود را نمایش میداد که داد. یک زن دورگه لبنانی که از قضایِ روزگار عاشق زبان پارسی و شعرای پارسی زبان است. این را هم تا حدی می توان هضم کرد. تا اینجا مشکلی نیست.
مشکل از آنجا آغاز می شود که در سکانس کافه؛ رحمان نمی تواند اصطلاح "خر مرد رند" را برای یک زن علاقه مند به زبان پارسی معنی کند.
در سکانسی دیگر همان زن باید برای ترجمه به صحنه بیاید و همه مردان ایرانی از دیدنَ ش کفاره بدهند!!
یا در سکانسی دیگر حاج حرصی!! از تماشای همان زن با حجاب حض و لذت ببرد(که ما در اسلام داریم که چه زن با حجاب باشد و چه بی حجاب؛ نباید به او اینطوری خیره شد!!) و باقی مردان ایرانی هم!!
و بعد به ایران بیاییم. با زنی تازه مسلمان روبرو شویم که با یک کتاب میخواهد کاهلان در نماز و غیبت کنندگان و کم فروشان و کاسبانِ بی ایمان را ادب کند و برسرجایشان بنشاند!!‌ این نوعی از فمنیست است که از سمت مازیار میری به رُخ همگان کشیده می شود.
بعد همین نامسلمانان؛ آن تازه مسلمان را زجر دهند و آن زنِ لبنانی جز از سمتِ یک خواهرشوهر (که وزنه خاصی هم در خانواده بحساب نمی آید؛) از همه طرف مورد توطئه و دشمنی و آزار قرار گیرد!!‌
اینها را درنظر داشته باشید.
از یکی از اساتید بنام سینمای ایران شنیدم که می گفت در فیلمسازی دو سوال مهم وجود دارد که بعد از بوجود آمدن طرحِ یک فیلم یا موضوع یک فیلم؛ کارگردان باید از خود بپرسد:
یک_ خب که چی بشود؟ دو_خب چگونه بشود؟
حالا یک سوال از مازیار میری. خب که چی بشود؟ این فیلم را ساختی که چه بگویی؟ هدفت چه بود؟ سوالت از جامعه چه بود؟ به چه معضلی میخواستی اشاره کنی؟ چه گفتی که قبلی ها نگفته بودند؟ اینهمه عشوه وغمزه و ناز و ادا برای چه؟ ما که خودمان همه حرفهایت را از حفظ میگوییم و هر روز درحال بررسی آن هستیم. دیگر چه لزومی داشت تو این فیلم را بسازی؟ چه حرف جدیدی برای گفتن داشتی؟
این سوالات را وقتی در ذهن مخاطب ایجاد شود؛ جوابی برایش پیدا نمی شود. پس ذهن شکاک بیننده به سویِ یک آدرس اشتباه می رود:" حتماً مازیار میری میخواسته آبروی ایرانیان را ببرد و از ایرانیان چهره ای زشت نشان دهد"
صدالبته که این آدرس اشتباه است. چرا که مازیار میری خود یک ایرانی ست و در ایران فعالیت میکند.
تنها جوابی که میشود به آن سوالها داد اینست که مازیار میری طرح مسئله را بلد بود. سوالش هم خوب بود. اعتراضش هم بجا بود. فقط بلد نبود چگونه سوال بپرسد. زیرا به زعم اکثر علما و اندیشمندان، ""خوب سوال پرسیدن؛ نیمی از راه حل است"". من فقط میتوانم بگویم مازیار میری این سوالش را خوب مطرح نکرد. همین.