علی رضائی

بیستمین فیلم ابراهیم حاتمی کیا تندترین،سیاسی ترین،تلخ ترین و شاید حتی جزو بهترین فیلم های اوست. او با گرد هم آوردن بازیگرهایی با لهجه های مختلف در فیلم، ایرانی فرضی را در مقیاسی کوچک به تصویر کشید و به گونه ای اعتراض را حقِ تمام مردم کشور دانست. حاتمی کیا همواره جهان بینی اش مبتنی بر روزگار خودش بوده و همچنان متاثر از زمانه ی خود به فیلم سازی می پردازد؛ و این خود بر تداومِ سینمای حاتمی کیا از آغاز کارش، صحّه می نهد. در فیلم خروج، این بار حاتمی کیا به دنبال آن است تا بگوید که به رسمیت شناختنِ اعتراض از همان آغاز، می تواند از اتفاقات بعدی که ممکن است ناگوار باشد، جلوگیری نماید. کارگردان به نوعی اعتراضِ آرامِ فرودستان را مشروعیت می بخشد و با آنان در این اعتراض همصدا و همدل می گردد و در بیانی سینمایی از مسئولان رده پایین تقاضا دارد تا با معترضین برای حل مشکلاتشان همکاری کنند تا هر اعتراضی، راه حلش دفتر ریاست جمهوری نباشد؛ این راهکاری است که حاتمی کیا برای شنیده شدن و حل شدن اعتراض مردم پیشنهاد می دهد. اما مشخصه هایی که خروج را از فیلم های دیگر حاتمی کیا متمایز می سازد، پایانِ باز و قهرمان متفاوتی است که به تصویر کشیده؛ قهرمانی تنها،جدی و مصمم که درگیری عاطفی ندارد و به شدت آرام است. در اینجا از بازی فرامرز قریبیان هم نمی شود چشم پوشی کرد چراکه نقشی معترض،کم حرف و مقتدر با ابراز احساساتی کنترل شده و به شدت سمپاتیک را به زیبایی نمایش داده. در کنار قریبیان پیرمردهایی نیز قرار داشتند که هر چند لحظه هایی کمیک را برایمان به تصویر کشیدند اما استفاده از بازیگرانی با توانمندی بیشتر می توانست فاصله ی هنری میان قریبیان و همراهانش را کاهش دهد. حاتمی کیا در خروج نشان داده که همچنان برای فیلم ساختن، پر انرژی است و از دردسر زیاد هم نمی هراسد و در ادامه ی فیلم های اعتراضی اش همچون آژانس شیشه ای، موج مرده،ارتفاع پست و... از مردم و درد آنها دور نگشته؛ نه پشت آنها پنهان شده و نه سپری کاذب برایشان ساخته بلکه به مانند همیشه در کنار مردم ایستاده و همنوا با آنها فیلم می سازد. کارگردان کاربلدی چون حاتمی کیا با استفاده از حرکات دوربین،موسیقی هیجان انگیز، استفاده از شخصیتی تنها و فضای بیابانی به خوبی توانسته هم تبحر سینمایی اش را بار دیگر نشان دهد و هم برای بیننده یادآور فیلم هایی در ژانر وسترن باشد. نتیجه ی اجتماعی فیلم، لزوم شنیدن صدای اعتراض است و نتیجه ی سینمایی اش آنکه ابراهیم حاتمی کیا همچنان جدی ترین و بهترین کارگردان سینمای ایران است.