‏هایائو میازاکی‏
Hayao Miyazaki

هایائو میازاکی ( Hayao Miyazaki)، کارگردان معروف ژاپنی آثار پویانمایی است. وی علاوه بر کارگردانی، طراح، گرافیست، فیلمنامه نویس و تهیه کننده فیلم های پویانمایی است. او در پروسه ای که بیش از پنجاه سال به طول انجامید، تحسین بین المللی را به عنوان آفریننده ی فیلم های انیمیشن بدست آورد و به همراه ایسائو تاکاهاتا، استودیوی پویانمایی جیبلی را بنا نهاد. موفقیت های میازاکی در حد انیماتور والت دیزنی نیک پارک و کارگردان آمریکایی، استیون اسپیلبرگ یا اورسن ولز است. او در بون کیو واقع در توکیو متولد شد. میازاکی انیمیشن حرفه ای خود را در سال ۱۹۶۱ زمانی که به توئی انیمیشن پیوست آغاز کرد. در آنجا، میازاکی به عنوان هنرمند طراح In-Between برای انیمیشن سفرهای گالیور فراتر از ماه کار می کرد و در این فیلم ایده های خود را در فیلم گنجاند و بدین صورت پایان فیلم را رقم زد. او درآن دهه به کار در نقش های مختلف در صنعت انیمیشن ادامه داد تا زمانی که قدرت کارگردانی اولین فیلم برجسته خود لوپین III: قصر کاگلیوسترو که در سال ۱۹۷۹ منتشر شد را پیدا کرد. پس از موفقیت فیلم بعدی او با عنوان ناوسیکا از دره باد به همراه ایسائو تاکاهاتا استودیو جیبلی بنا نهاد. از آن به بعد (تا زمان بازنشستگی موقت خود در سال ۱۹۹۷ پس از ساخت شاهزاده مونونوکه) او تولید بسیاری از فیلم های برجسته را بر عهده گرفت. با اینکه فیلم های میازاکی به مدت طولانی موفقیت های تجاری و منتقدانه ای را در ژاپن بدست آوردند، او تا حد زیادی در غرب ناشناخته باقی مانده بود تا زمانی که میرامکس فیلم شاهزاده مونونوکه را منتشر کرد. این فیلم بالاترین فروش در ژاپن را داشت ( تا آنکه در سال ۱۹۹۷ توسط فیلم تایتانیک رکوردش شکسته شد) و این اولین فیلم انیمیشنی بود که که جایزه ی تصویر سال (Picture of the year) را در جوایز آکادمی ژاپن گرفت . میازاکی پس از زمان بازنشستگی موقت خود با «شهر اشباح» به انیمیشن بازگشت. این فیلم حتی فروش تایتانیک را نیز در ژاپن شکست و موفق به دریافت جایزه ی تصویر سال (Picture of the year) در جایزه آکادمی فیلم ژاپن شد و اولین فیلم انیمیشن برنده جایزه اسکار بود و همچنین برنده خرس طلایی جشنواره فیلم برلین شده است.او در سال ١٩٦٣ به استودیوی تولید فیلم توئی پیوست. در این استودیو، میازاکی به پیشرفت کاری خارق العاده ای دست یافت و از آن پس به عنوان طراح در سریال های مختلف انیمیشنی دعوت به کار شد. از جمله این انیمیشن ها می توان به سری کارتون های هایدی سال ١٩٤٧، اشاره کرد. در سال ١٩٧٩ با نوشتن فیلم قلعه کاگلیوسترو، رویای فیلمنامه نویسی او به حقیقت پیوست. وی در سال ١٩٨٥ به اتفاق ایسائو تاکاهاتا، استودیویی بنا نهاد که بعدها دارای شهرتی جهانی و عملاً سکوی ترقی و پیشرفت حرفه ای برای سایر هنرمندان در زمینه ی پویانمایی شد. درآمد حاصل از فروش فیلم دومین فیلم میازاکی نائوسیکا از دره باد محصول ۱۹۸۴ که براساس مانگایی به همین نام ساخته شده امکان تاسیس استودیوی ژیبلی و در نتیجه مکان و امکان تولید فیلم های سایر فیلمسازهای مستعد را فراهم آورد.میازاکی در کنار فیلمهای کوتاه، هفت فیلم سینمایی نیز در استودیوی ژیبلی تولید کرد. و با همین رویداد، او یکی از مهمترین نمایندگان تولید انیمیشنهای ژاپنی شد.در سال ١٩٩٧، پس از ساخت فیلم پرنسس مونونوکه که در آن دوره از موفق ترین انیمیشن ها بود، میازاکی عقب نشینی خود را از مقام کارگردانی اعلام کرد تا جایی برای استعدادهای جوان تر باز کند و البته در سال ٢٠٠١ دوباره به عرصه کارگردانی بازگشت. بازگشتی پر سر و صدا با فیلم شهر اشباح، فیلمی که رکورد پرفروشترین فیلم های انیمیشن در سطح جهانی را به خود اختصاص داد و جوایز خرس طلایی در سال ٢٠٠٢ و اسکار ٢٠٠٣ را از آن خود کرد.فیلم بعدی میازاکی قصر متحرک هاول در سال ٢٠٠٤ به سینماها راه یافت. پروژه بعدی او پونیو روی صخره کنار دریا نام داشت که در ژوئیه سال ٢٠٠٨ در سینماهای ژاپن در اولین دور اکرانش، بیش از ١٬٢ میلیون بیننده داشته است. این فیلم در سال ٢٠٠٨ برای شرکت در شصت و پنجمین فستیوال فیلم ونیز دعوت شد. در سال ٢٠٠٦ فیلمی با نام حکایت دریای زمین نیز توسط پسر میازاکی، گورو میازاکی بدون کوچترین دخالت او در همان استودیوی فیلم جیبلی ساخته شد. بعد از دو سال تاخیر میازاکی اینبار با دنیای اسرار آمیز آریتی در سال ۲۰۱۰ به سینما بازگشت (که در این فیلم نویسندگی و تهیه کنندگی را بر عهده داشت) این فیلم در آمریکا بسیار فروش کرد و جزو ۴ انیمه برتر آمریکا قرار گرفت. سپس در سال ۲۰۱۱ میازاکی پرژه بعدیش که فیلم برفراز تپه لاله ها بود (در این فیلم نویسنده و تهیه کننده بود و کارگردانی پسرش «گورو میازاکی») را ارائه داد که داستان دختری بود که پدرش را در جنگ بین ژاپن و کره از دست داده است و میازاکی بر خلاف فیلم های دیگرش بیشتر به مسائل کشورش پراخته بود. بالغ بر ۴۴۵۰۰۰ نفر این فیلم را در زمان اکران دیده اند. بعد از آن میازاکی به مدت دو سال فیلمی را روی پرده سینما نبرد تا سال ۲۰۱۳ که با فیلم باد وزیدن گرفته به سینماها بازگشت که این فیلم اعتراضات زیادی را هم برای او به دنبال داشت. تا جایی که به او اتهام حمایت از سازندهٔ هواپیماهای جنگی را که باعث جنگ افروزی بیشتر می شوند زدند و گفنتد فیلم جدید او کاملاً سیاسی است و جبهه گیری های خود او را نشان می دهد.تا سال های ١٩٨٠ روی فیلم های میازاکی به خصوص در امریکا و فرانسه به شدت کار می شد، به گونه ای که به علت تغییرات گسترده در دیالوگ ها و برش های فیلم های وی به قدری به کلیت و شخصیت فیلم لطمه می خورد که استودیوی ژبیل برای مدتی به ناچار این دو کشور را از حق اکران فیلم های میازاکی محروم ساخت. پس از عقد قرارداد پخش بین استودیو ژیبل و شرکت پروژه های دیسنی در سال ١٩٩٦ بنای ممنوعیت هرگونه تغییر و یا برش در فیلم های میازاکی و در نتیجه اجازه پخش مجدد فیلم ها در غرب، گذاشته شد بطوری که این دست فیلم ها دوباره به شکل حرفه ای در بازار پخش شده و به فروش رسیدند و در این میان شاهزاده مونونوکه، اولین فیلم میازاکی بود که بدون هرگونه برش و حذفی به سینماهای آلمان راه یافت.