‏ژان کلود کریر‏
Jean-Claude Carrière

ژان-کلود کَریِر(Jean-Claude Carrière) متولد ۱۹ سپتامبر ۱۹۳۱ در فرانسه است. هرچند وی در طی دوران کاری اش به نمایشنامه نویسی، فیلمنامه نویسی، نویسندگی، تدریس و حتی بازیگری مشغول بوده ولی عمده شهرتش را مدیون فیلمنامه نویسی است. نام بیش از صد اثر سینمایی و تلویزیونی به او پیوند خورده که بسیاری از آنها فیلمهای مهمی در تاریخ سینما محسوب می شوند. او کار جدی اش را در سینما با لوییس بونوئل، کارگردان اسپانیایی آغاز کرد و تا پیش از مرگ بونوئل ۶ فیلم با او کار کرد که به ترتیب عبارت بودند از خاطرات یک کلفت (۱۹۶۴)، بل دو ژور (۱۹۶۷)، راه شیری (۱۹۶۹)، جذابیت پنهان بورژوازی (۱۹۷۲)، شبح آزادی (۱۹۷۴) و میل مبهم هوس (۱۹۷۷). وی در دوران آخر زندگی بونوئل (چه بسا در کل زندگی اش) نزدیک ترین فرد به او محسوب می شد و به گفته خودش، بطور دونفری با بونوئل حدود ۲۰۰۰ بار غذا خورده است! در واپسین روزهای زندگی بونوئل، کاری یر موفق شد او را راضی به نوشتن خاطراتش کند و کتاب آخرین آه حاصل این سماجت بود. کاری یر در تنها تلاشی که برای کارگردانی صورت داد، در سال ۱۹۶۹ فیلمی کوتاه ساخت که توانست با این فیلم جایزه ویژه هیئت داوران در کن را مال خود کند. وی فیلمنامه نویسی را ادامه داد و در این مدت با کارگردانانی بین المللی همچون فولکر شلوندورف، وین ونگ، هکتور بابنکو، پیتر بروک، ژان پل راپنو، میلوش فورمن، فیلیپ کافمن، آندری وایدا، پاتریس شرو، ژان لوک گدار، فیلیپ دو بروکا، برتراند تاورنیه، ژاک دری و ناگیسا اوشیما کار کرد. در میان فیلمنامه های او هم آثار اریژینال دیده می شود و هم اقتباس های ادبی. مشهورترین اقتباس اش از رمان بار هستی میلان کوندرا است که کافمن در سال ۱۹۸۸ آن را تبدیل به فیلم کرد. در سال ۱۹۷۹، کتاب مشهور گونتر گراس به نام طبل حلبی را تبدیل به فیلمنامه کرد که نسخه ای که شلوندورف از روی آن ساخت اسکار بهترین فیلم خارجی را دریافت کرد. وی در همکاری بعدی اش با شلوندورف، عشق سوان را از آثار مارسل پروست برداشت کرد. فیلمنامه والمونت (۱۹۸۹) که میلوش فورمن آن را تبدیل به فیلم کرد، اقتباسی از کتاب روابط خطرناک اثر شودرلو دو لاکلوبود. ضمن آنکه سه تا از شش همکاری کاری یر با بونوئل اقتباس از کتاب هایی نه چندان مشهور بودند. کاری یر کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری را نیز به نمایشنامه ای تبدیل کرد که پیتر بروک، کارگردان مشهور تئاتر، آن را به روی صحنه برد (این کتاب توسط داریوش مودبیان، تحت نام مجمع مرغان به فارسی برگردانده شده است). وی در سال ۱۹۹۳ سفری به هند داشت و در آنجا پای صحبت های دالایی لاما نشست و حاصل آن کتابی شد تحت عنوان خشونت و ترحم: گفتگوهایی در باب زندگی امروز. او در سال ۱۹۹۴ اتوبیوگرافی خود را در کتابی با نام زبان پنهان فیلم منتشر کرد. از کاری یر کتاب های داستان، نمایشنامه و فیلمنامه بسیاری در غرب منتشر شده است. از تجربه های مهم تر بازیگری اش نیز می توان به فیلمهای خاطرات یک کلفت، راه شیری و شب و لحظه (آنا ماریا تاتو، ۱۹۹۵)اشاره کرد.برخی از مهم ترین افتخارات ژان-کلود کَریِر: دو بار نامزدی اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی برای فیلمهای بار هستی (۱۹۸۸) و میل مبهم هوس (۱۹۷۷) و یک بار نامزدی اسکار بهترین فیلمنامه اریژینال برای فیلم جذابیت پنهان بورژوازی (۱۹۷۳). برنده بهترین فیلمنامه اقتباسی در بافتا برای بار هستی (۱۹۸۸) و برنده بهترین فیلمنامه اریژینال در بافتا برای جذابیت پنهان بورژوازی (۱۹۷۴)نمایش روال عادی کاری یر در تابستان ۱۳۸۹ به کارگردانی محمدرضا خاکی و با بازی ایوب آقاخانی و مسعود دلخواه در تئاتر شهر تهران روی صحنه رفت.