‏الهام پاوه‌نژاد‏
Inspiration for the Phoenix

از همسران تا هفت‌سنگ

اکنون نزدیک به سی سال از عمر بازیگری الهام پاوه‌نژاد می‌گذرد و او همچنان باانرژی و انگیزه بالا به فعالیت خود ادامه می‌دهد. پاوه‌نژاد هیچ‌گاه یک فوق ستاره پرجنجال نبود. اما مسیر کم‌افت‌وخیزی را در این مدت گذرانده و همواره از بازیگران موفق بوده است. چه در تلویزیون و چه در تئاتر. به قول خودش بااینکه کم‌کار است اما مردم فراموشش نمی‌کنند. الهام پاوه‌نژاد با درخشش در مجموعه «همسران» ستاره شد و در مجموعه‌های چون «ترانه مادری»، «آژانس دوستی»، «هفت‌سنگی» و ... خوش درخشید. همان‌طور که گفتیم او در عرصه تصویر آن‌چنان پرکار نبود و تعداد آثاری که در کارنامه‌اش دیده می‌شود به بیست هم نمی‌رسد. بیشتر تمرکز و وقتش روی صحنه‌های تئاتر می‌گذرد. اما با همین تعداد نه‌چندان زیاد تبدیل به چهره‌ای محبوب و آشنا در میان مخاطبین تلویزیون شده است.

مخالفت خانواده
 الهام پاوه‌نژاد 27 شهریور 1357 در تهران متولد شد. اصالتش به شهرستان پاوه واقع در استان کرمانشاه بازمی‌گردد و یک خواهر بزرگ‌تر از خود به نام پریسا دارد. او در ابتدا محصل رشته تجربی بود. مادر و پدر ارتشی‌اش اصرار می‌ورزیدند تا وارد یکی از شاخه‌های پزشکی شود. اما چه می‌توان کرد که گرایش الهام نوجوان بیش از هر چیزی به سمت هنر و ادبیات بود. پاوه‌نژاد علی رقم فشارهای خانواده سرانجام در سن 19 سالگی وارد دانشکده بازیگری شد. او در سال 1371 مدرک فوق‌دیپلم کارگردانی- بازیگری‌اش را از دانشگاه نیاوران دریافت کرد. بعد از آن دوره‌هایی را نیز در موسسه‌های دیگر گذراند. رکن‌الدین خسروی و اکبر زنجان‌پور ازجمله اساتید او در این حرفه بودند و تأثیر زیادی روی نگرشش در بازیگری گذاشته‌اند.

صحنه
 در سال 1370 بود که الهام پاوه‌نژاد برای اولین در نمایشی به کارگردانی اکبر زنجان‌پور به روی صحنه سالن تئاتر سنگلج رفت. البته او قبل از این‌ هم اجراهایی در سطح دانشگاهی داشت. دو سه سال موفق را در اوایل دوران بازیگری‌اش گذراند، تا اینکه در سال 1373 توسط مسعود رسام برای بازی در یک سریال تلویزیونی دعوت شد. مجموعه «همسران» اولین تجربه او در عرصه تصویر بود. مجموعه‌ای پرطرفدار که پاوه‌نژاد را تبدیل به چهره‌ای مشهور کرد. می‌گوید بعد از گذشت این‌همه سال هنوز بسیاری او را با همان سریال یاد می‌کنند.

شهرت
 به‌این‌ترتیب بود که الهام پاوه‌نژاد پایش به تلویزیون باز شد و تا امروز فعالیتش به‌نوعی آهسته و پیوسته در این رسانه ادامه پیداکرده است. از دیگر آثاری محبوب که وی در آن‌ها به ایفای نقش پرداخته می‌توان به سریال‌های «تصویر یک رؤیا»، «بیداری»، «گاوصندوق»، «یلدا» و ... اشاره کرد. او نشان داده توانایی بازی در نقش‌های کاملاً متفاوت را دارد. چه در نقش‌های کاملاً جدی، تلخ و یا احساسی... و چه در نقش‌های طنز و کمدی خوش درخشیده است. پاوه‌نژاد در سال 1393 در مجموعه «شاهگوش» با شبکه نمایش خانگی همکاری کرد. در سینما هم تنها دو بار مقابل دوربین زنده‌یاد رسول صدرعاملی قرا گرفت. برای فیلم‌های «زندگی با چشمان بسته» و «دیشب باباتو دیدم آیدا».

تئاتری وفادار
 اما او بیش از هر مدیوم دیگری به زادگاه اولیه خود یعنی تئاتر وفادار بوده و هست. تقریباً هرساله با یک نمایش به روی صحنه می‌رود و با کارگردانان مطرحی چون علیرضا کوشک جلالی، حسن کیانی، پیام دهکردی و ... همکاری کرده است. ازجمله مهم‌ترین آثار نمایشی او می‌توان به «سیستم گرون‌هلم»، خدای کشتار»، «مرغابی وحشی» و... اشاره کرد. او تجربه کارگردانی نمایشنامه‌خوانی «قضیه متران‌پاژ» نوشته الکساندر وامپیلوف را هم در کارنامه خود دارد. حسن پورشیرازی، سیروس ابراهیم‌زاده و... از بازیگران این اجرا بودند و درآمد آن به زلزله‌زدگان آذربایجان تقدیم شد. البته پاوه‌نژاد همیشه گفته که هیچ‌گاه دغدغه کارگردانی نداشته و ندارد. این کار را نیز تنها به خاطر کسب تجربه برعهده‌گرفته است.

ازدواج
 الهام پاوه‌نژاد در حوالی دهه هفتاد ازدواج کرد و در سال 79 صاحب دختری به نام کردیا شد. از آنجایی که پاوه‌نژاد از مخالفین سرسخت حاشیه است و به‌شدت از آن دوری می‌کند، خبر و اطلاعی دقیقی هم از زندگی خصوصی و حتی نام و شهرت همسرش در دسترس نیست. اما کردیا بیشتر اوقات حتی سر صحنه فیلم‌برداری همراه مادر است. رابط نزدیک و بسیاری صمیمی مادر-دختری این دو نزد اهالی تلویزیون و تئاتر زبانزد است.

فعالیت‌های متفرقه
 گویا خانم بازیگر دستی هم بر شعر دارد. اولین کتاب شعر الهام پاوه‌نژاد تحت عنوان «هشت صبح شهت اسفند» در اسفندماه 93 رونمایی شد. این کتاب با بازخوردهای نسبتاً خوبی مواجه شد. اثر بعدی او «قطعه 94 ردیف 7» نیز در سال 1395 به‌صورت رسمی در نمایشگاه کتاب تهران به روی پیشخوان آمد.

پاوه‌نژاد به ادعای خودش اولین نفر بعد از انقلاب بود که برای خواندن اشعار فروغ فرخزاد مجوز گرفت. او که تحقیق بر روی شخصیت و شعر فروغ را در دوران دانشگاه آغاز کرده بود، 16 سال بعد به همراه مرحوم خسرو شکیبایی و نیکی کریمی اقدام به تولید یک آلبوم شعرخوانی کرد. این آلبوم سرانجام تحت عنوان «کجاست خانه باد» و به آهنگسازی پیمان خازنی منتشر شد.

الهام پاوه‌نژاد که سابقه تدریس در حوزه تئاتر را هم دارد، مدتی است قهر کرده در این عرصه فعالیت نمی‌کند. او علت قهرش را این‌گونه بیان کرده است: «اهداف آموزش و جذب هنرجویان مشخص نبود و هدف اغلب مدیران آموزشگاه‌های بازیگری کسب درآمد بود. خیلی از هنرجویان با وضعیت مالی نه‌چندان مناسب به این کلاس‌ها می‌آمدند و تعدادی از آن‌ها هم بچه شهرستان بودند و فکر می‌کردم بی‌انصافی است که فقط به فکر کسب درآمد از این‌ها باشم.»

ضد حاشیه
 وقتی از الهام پاوه‌نژاد در رابطه با کشف حجاب بازیگران زن در این سال‌ها سؤال کردند، او این‌گونه پاسخ داد: «فرهنگ و هنر کشور ما مسائل بزرگ‌تر دارد که باید به آن‌ها پرداخت و من هیچ نظری در مورد این حواشی نمی‌دهم... این‌طور رفتارها فقط حاشیه‌سازی و جوسازی برای دور کردن ذهن مردم از مسائل اصلی کشور است...بخشی از مردم ما به تمام اتفاقات دامن می‌زنند و این حواشی را بزرگ می‌کنند و این به جهت عدم درک درست از کاربرد رسانه و وسایل ارتباطی امروز است. اصلاً نباید به این مسائل پرداخته شود.»

حمایت از کردها
 پاوه‌نژاد همچنین در پی بی‌احترامی‌های اخیر برخی به قومیت کرد و کردی به حمایت از آن‌ها برخاست و نوشت: «کوبانی و مقاومت زنان و مردانِ کُرد در برابر تروریست‌های داعش را که فراموش نکردیم؟! سکوت جامعه‌ی جهانی در برابر آن محاصره‌ی خونین را که یادمان نرفته؟! هر کلمه‌ای توضیحی اضافه است جز آن‌که هدف تروریسم و تفکر داعش همین تجزیه‌طلبی و ویرانی اتحاد در قومیت‌هاست… آن‌قدر حرف‌هایی که این چند روز در این باب شنیدم بی‌ارزش و سطحی بود که نخواستم واکنشی نشان دهم تا رسید به دایرکت و کامنت‌هایی که نباید...»