‏سعید روستایی‏
Saeed roustaee

جوان‌ترین فیلم‌ساز سیمرغی

سعید روستایی کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس در 23 مرداد 1368 در تهران به دنیا آمد. خالق «ابد و یک روز» از سنین خیلی پایین وارد سینما شد و به‌قول‌معروف خاک پشت‌صحنه زیاد خورد تا توانست فیلم خودش را بسازد. روستایی تحصیلاتش را هم در همین زمینه ادامه داد و دوره لیسانس کارگردانی سینما را در دانشگاه سوره تهران گذراند. شاید کمتر کسی پیدا شود که بتواند در سن 24 سالگی با اولین فیلم بلندش پا به جشنواره فجر بگذارد، همه جایزه‌ها را درو کند، مورد تحسین داوران و مردم قرار گیرد و برود.

پیش از ابد و یک روز
 در برخی سایت‌ها با این جمله برمی‌خورم که «سعید روستایی ره صدساله را یک‌شبه پیموده است» یا او را با کارگردانانی مثل اورسن ولز و واروژ کریم مسیحی مقایسه می‌کنند که سینما را با یک اثر خیلی قوی شروع کردند و در ادامه نتوانستند پا فراتر از آن بگذارند. در مورد اینکه او در آثار بعدی بتواند حرکت رو به جلویی به نسبت «ابد و یک روز» داشته باشد، با گذر زمان می‌توان به نتیجه رسید؛ اما آیا اصطلاح ره صدساله را یک‌شبه پیمودن، برای کسانی نیست که بدون زحمت مراد را می‌طلبند؟ آیا سعید روستایی کم در سینما زحمت کشید تا رکورددار سیمرغ برای یک فیلم شود؟ نه. سعید روستایی مصداق خوبی برای این اصطلاح نیست. روستایی حتی قبل از «ابد و یک روز» فیلم کوتاه‌هایش هم در جشنواره‌های مختلفی ازجمله نهال، سوره و... تحسین ‌شده بود و جایزه گرفت. او تابه‌حال سه فیلم کوتاه بانام‌های «شنبه»، «مراسم یا از طرف آن‌ها» و «خیابان خیلی خلوت» ساخته است. علاقه سعید روستایی به ستارگان تئاتری در همان فیلم‌های کوتاه به چشم می‌خورد. روستایی برای ساخت «خیابان خیلی خلوت» از بازیگرانی مثل نوید محمدزاده، هوتن شکیبا و سعید چنگیزیان استفاده کرده است.

بزرگ‌ترین دغدغه اجتماعی روستایی
اعتیاد یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های سعید روستایی از نوجوانی بوده است. روستایی در حوالی میدان جمهوری بزرگ شده و از نوجوانی شاهد ماجراهای تلخ زیادی در شرق و غرب تهران بوده. قصه‌های تراژِیکی که همه با اعتیاد شروع شده و پایانی تلخ را به همراه داشته است. او یک‌بار هم اقدام به ساخت مستندی در رابطه با یکی هم از همین ماجراها کرده که موفق نمی‌شود؛ اما خیلی از جزییات و ایده‌هایی که در «ابد و یک روز» دیده می‌شود، نشئت گرفت از مصاحبات و تحقیقات همان دوران است. سرانجام اینکه تمام این مسائل و دغدغه‌های این کارگردان جوان در سال 94 تبدیل به یک فیلم سینمایی درخشان شد.

کلید خوردن اولین فیلم
 روستایی می‌گوید: «برای ساخت «ابد و یک روز» طرح‌ها و ایده‌های مختلفی را در ذهن داشتم که درنهایت طرح و ایده‌ی یک‌خطی را که این فیلم بر اساس آن شکل گرفت را انتخاب کردم و چیزی حدود 4 ماه روی آن کارکردم تا به شکل یک فیلم‌نامه درآید.» سعید روستایی هرچند که با مشکلاتی زیادی برای ساخت این فیلم مواجه بود؛ اما درنهایت به اهتمام سعید ملکان تهیه‌کننده اثر، این مهم را به انجام رسانید و با آن وارد سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر شد.

و اما ابد و یک روز (فیلمی که رکورددار است)

سعید روستایی جایزه بهترین کارگردان، بهترین فیلم‌نامه و بهترین کارگردانی نگاه نو را برای فیلم سینمایی «ابد و یک روز» از سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر گرفت. «ابد و یک روز» همچنین جوایز بسیار دیگر در بخش‌های مختلف را برای دیگر عوامل به ارمغان آورد. هرچند که سعید روستایی مدعی است هیچ توجهی به گرفتن جایزه ندارد. وی می‌گوید: «من نه به اسکار فکر می‌کنم و نه به گلدن گلوب. من حتی به سیمرغ هم فکر نمی‌کنم بلکه به واقعیت‌ها و آدم‌هایی که اتفاقاً حضور قوی در جامعه دارند فکر می‌کنم.» «ابد و یک روز» در زمره فیلم‌های ناتورالیستی سینمای ایران قرار می‌گیرد. نوید محمدزاده، پیمان معادی، پرینازایزدیار، شبنم مقدمی، ریما رامین فر و ... در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند. کارگردان نوپا در مورد اثرش می‌گوید: «من به‌هیچ‌وجه فیلم نمادین نساختم. این فیلم نمی‌تواند نمادین باشد. دوست داشتم فیلم ناتورالیسم بسازم نه فیلم رئالیسم. هیچ شی و آدمی در این فیلم نمای هیچ‌چیز دیگری نیست.»

پس از ابد و یک روز
 سعید روستایی سال بعد با فیلم‌نامه «سد معبر» به جشنواره فیلم فجر آمد. محسن قرایی کارگردانی این فیلم را بر عهده داشته «سد معبر» بازهم دست روی طبقه پایین جامعه و دست‌وپنجه نرم کردن یک کارگر شهرداری با فقر و مشکلات دیگر می‌گذارد. سعید روستایی برای فیلم‌نامه «سد معبر» کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه شد. روستایی اکنون در حال تدارک فیلم جدیدش «متری شش و نیم» می‌باشد. «متری شش و نیم» که پیش از این به تهیه‌کنندگی پیمان معادی در شورای پروانه ساخت رد شده بود، قرار است به تهیه‌کنندگی سید جمال ساداتیان کلید خورده بخورد. البته مشکل گروه پروانه ساخت با فیلم‌نامه است. آنان میگویند: «متری شش و نیم» روایتی تلخ‌تر و سیاه‌تر از «ابد و یک روز» دارد. فیلم‌نامه جدید سعید روستایی یک اثر شخصیت محور است که این بار قهرمانان قصه‌اش را مردانه تعریف می‌کند. شهاب حسینی و پیمان معادی به نظر بازیگران اصلی این فیلم هستند.

حواشی
 و اما هر جا صحبت از شهرت و موفقیت میاید خواه‌ناخواه جنجال و حواشی هم ورود پیدا می‌کنند. سعید روستایی و همین‌طور «ابد و یک روزش» کم مورد نقد و ایراد قرار نگرفتند. برخی منتقدین «ابد و یک روز» را یکی از تلخ‌ترین و سیاه‌ترین فیلم‌های سینمای ایران قلمداد کردند. فیلمی که تصویر بسیار مغشوشی از خانواده ایرانی ارائه می‌دهد.

خود سعید روستایی نیز اخیراً به خاطر اظهاراتی که درباره دستیاران کارگردانان داشت، مورد خطاب معترضین قرار گرفت. کارگردان جوان در جریان یک کارگاه آموزشی این‌گونه عنوان کرد که: «من برای فیلم‌ساز شدن دستیار نشدم. چون دستیار تفکر ندارد و آخر هنر دستیار، بستن خیابان است و از یک دستیار فیلم‌ساز خوب درنمی‌آید.» این اظهارات، واکنش تند چند تن از سینما گران و صنف دستیاران سینمایی را برانگیخت.

سعید روستایی همچنین یکی از منتقدین سرسخت سیاست‌های انجمن سینمای جوان است و در جلساتی که بعد از موفقیت فیلم اولش حضور داشت، همیشه به «از بین رفتن رغبت در فیلم‌سازان جوان» به مدیران انجمن گلایه کرده است.