‏خوک‏ (1396)
‏PIG‏

اگر طرفدار مانی حقیقی و فیلم‌هایش هستید که نیاز به توصیه ما نیست. ولی اگر طرفدار آن‌چنانی او نیستید و به دنبال یک فیلم متفاوت و سرگرم‌کننده‌اید، باز هم «خوک» را ببینید. می‌توان گفت «خوک» تجربه موفقی برای او بوده و لااقل ارزش یک‌بار دیدن را دارد و دست‌کم مخاطبش را راضی روانه منزل می‌کند. پیچیدگی‌های «اژدها وارد می‌شود» را ندارد و از ریتم بسیار تندتر، داستان پرپیچ‌وخم و به صور کلی فضای سرگرم‌کننده و عام پسندانه تری (از این حیث نه با اندازه 50 کیلو آلبالو) برخوردار است. یک ایده نو و جذاب در فضایی شبیه به ملودرام، فانتزیک، به‌علاوه چاشنی طنز. پس «خوک» را ببینید و تجربه متفاوتی را از سر بگذرانید. اگر از درام‌های اجتماعی و کمدی‌های روتین خسته شده‌اید، خوک را ببینید و حداقل این تجربه متفاوت را از سر بگذرانید. وگرنه این فیلم هم مبرای از ضعف نیست. کما اینکه منتقدین ایراداتی بر آن دارند و خود من هم به همین شکل. اما از آنجایی که دوستان اشاره می‌کنند در این متن نقد وارد نیست، تنها به اشاره‌ای بسنده می‌کنیم.

قصه با سیر و سلوک چهار دختر دبیرستانی در فضای مجازی آغاز می‌شود و از همان ابتدا یکی از دغدغه‌های اجتماعی‌اش را در میان می‌گذارد. مسئله‌ای که بعدها در پیشبرد پیرنگ هم تأثیرگذار است. ضربه اول خیلی زود وارد می‌شود. فیلم خیلی خیلی زود نشان می‌دهد که شوخی ندارد و کاملاً بی‌پرواست. مخاطب در همان دقایق آغازین با تصویری روبه‌رو می‌شود که در فیلم‌های ایرانی کمتر به آن برخورده و جایش را در صندلی کمی محکم‌تر می‌کند. شاید در ابتدا این حس برانگیزد که با یک تریلر جنایی طرف هستیم. بعد از آن وارد دنیای قهرمان قصه یعنی حسن معجونی می‌شویم. کارگردانی متفاوت که مدتی است مجوز ساخت فیلم ندارد و شهرت و محبوبیت گذشته‌اش را تا حدودی از دست داده است. نترسید با این اطلاعاتی از قهرمان چیزی از دست نخواهد رفت. ماجرا پیچیده‌تر از این حرف‌ها است. پیرنگ جنایی‌ای که در ابتدا آغاز شده بود با زندگی کارگردان سرخورده گره‌خورده و او را وارد سفری پرخطر می‌کند. اینجاست که ایده جذاب مانی حقیقی نمایان خواهد شد. کسی نیست آقای کارگردان را بکشد و این غم بزرگی است. چرایی‌اش بماند برای وقتی پای تماشای فیلم نشستید.

شخصیت‌ها یکی‌یکی وارد می‌شوند و هرکدام نقشی را در پیشرفت روایت بر عهده می‌گیرند. شخصیت‌هایی که بیشترشان مؤنث‌اند. با ورود هر یک از آن‌ها یک پیرنگ فرعی به ماجرای اصلی اضافه شده و عمق بیشتری به آن می‌بخشد. لیلا حاتمی، لیلی رشیدی، پریناز ایزدیار، مینا جعفرزاده، آیناز آذرهوش، مینا جعفرزاده، سیامک انصاری و علی مصفا. اشتباه نکنید. قصدمان لیست کردن ستاره‌های اثر نبود. این‌ها همه تبدیل به پیرنگ‌های فرعی در دل قصه شده و جلوتر خواهیم دید که تک‌تکشان به‌خوبی با قصه اصلی درگیر شده، مانند جویبارهایی که به دریا می‌ریزند و به آن عمق می‌بخشند. استفاده فیلم‌نامه‌نویس (خودمانی حقیقی) از تک تک کاراکترها و جلوگیری از بی‌خاصیتی و کیلشه شدنشان قابل‌تحسین است. در بسیاری از آثار این روزها می‌بینیم شخصیت‌هایی که فقط هستند تا باشند، دریغ از ذره‌ای تأثیر در سیالیت قهرمان یا داستان. اما «خوک» به‌خوبی تمام قصه‌های عمودی را تا آخر پیش میبرد و به نتیجه می‌رساند و حتی در ایجاد بحران و پس از آن نقطه اوج و گره‌گشایی از آن‌ها بهره می‌برد.

بازیگران به‌طورکلی نمره خوبی خواهند گرفت. هر کدام وظیفه‌ای دارند که از عهده آن بر خواهند آمد و شخصیت‌پردازی خوب مؤلف هم تا حدودی کمک‌حال بازیگر می‌شود. اما در میان جمع ستارگان حسن معجونی شاید بیشتر از همه می‌درخشد. معجونی دغدغه‌ها، چالش‌ها و تشویش یک هنرمند سرخورده و خودشیفته را ماهرانه به نمایش می‌گذارد. او قبل از این هم تجربه‌ای نزدیک به این را در نمایش «ایوانف» کسب کرده و به‌خوبی از عهده آن برآمده بود. حالا حسن کسمایی (نام قهرمان قصه) هم دست‌کمی از ایوانف ندارد. کسمایی قربانی ماجراهای پیچیده‌ای شده و قرار است به اوج استیصال برسد. او همچون پسربچه ایست وابسته به زنان دوروبرش. او حتی در رابطه با دخترش هم حمایت‌هایی مادرانه را می‌جوید. اما در این میان کارگردان استفاده خوبی هم از طنز موجود در لحن و بازی معجونی می‌گیرد. شوخی‌ها و اکت‌های بامزه او گاها مخاطب را به خنده وامی‌دارد. با همین طنازی‌هاست که سمپاتی خوبی برایش ایجاد شده و ما را دل‌نگران وضیعت بغرنج خود می‌کند. لیلا حاتمی هم که مثل همیشه خوب است. لیلی رشیدی که مدت‌هاست در سینما و تلویزیون کمتر دیده شده، نقش کمتری به نسبت دیگر زنان کنشگر قصه دارد و به‌طورکلی قابل‌قبول است. ایزدیار و آذرهوش هم هر کدام به‌نوبه خود نمایش نسبتاً خوبی دارند. مینا جعفرزاده هم نقش مادر شیرین قهرمان را بر عهده دارد و بخشی از بار طنز فیلم را به دوش می‌کشد. سیامک انصاری تنها رفیق و همراه مرد کسمایی و علی مصفا یک جورایی بزرگ‌ترین دشمن اوست.