لطفا از این نوع کمدی‌ها بسازید تا خوب بخندیم و از فروششان عصبانی نشویم!!

منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران:

در ادامه بررسی فیلم‌های کمدی از نظر ساختار، فیلمنامه و شوخی پردازی امروز به دسته سوم این فیلم ها می پردازیم.

3- کمدی‌های استاندارد با شوخی های استاندارد

در این نوع کمدی‌ها اغلب از لوده بازی و رقص و آواز بی جهت و شوخی های جنسی متعدد خبری نیست. در صورت استفاده هم به اقتضای متن از این نوع شوخی‌ها استفاده شده است. به خوبی مخاطب را می خندانند، از نظر تکنیکی فیلم های خوبی هستند، کارگردانی و بازیهای بسیار خوبی دارند و از همه مهم تر دارای فیلمنامه نسبتا قوی می باشند.  از این فیلم ها چندین سال یکبار در سینمای ایران دیده می شود و اغلب تا مدت ها آن ها را بعنوان نمونه ای از کمدی های خیلی خوب مثال می زنند. در ادامه به چند فیلم با این ویژگی ها در سینمای ایران اشاره می کنیم:

نان، عشق و موتور 1000

مطمئناً مهم‌ترین وجه موفقیت نان و عشق... هجو موقعیت آدم‌های روزگار ماست. در واقع تمام مسائلی که در فیلم‌های جدی و پر حرف به آن‌ها پرداخته می‌شود در این فیلم هم مورد توجه قرار گرفته اما با روی‌کردی مضحک و طنز‌آمیز. درگیری‌های سیاسی و جناحی، وضعیت جوانان، اختلاف طبقاتی، کلاه‌برداری‌های بزرگ و کوچک اقتصادی و ریا و دورویی همه در داستان دقیق و پر جزئیات فیلم پرداخته شده‌اند و جالب است که باعث خنداندن مردم هم می‌شوند. داستان در قالبی روایت می‌شود که به فیلم فارسی معروف است و نماد ابتذال و انحطاط سینمای پیش از انقلاب ماست اما فیلم‌ساز استفاده‌ی هوش‌مندانه‌ای از این قالب کرده تا داستان خودش را تعریف کند.

داستان در واقع مفصل شده‌ی همان کلماتی است که عنوان طولانی فیلم راتشکیل می‌دهند.

 نان، حکایت برزو مکانیک جوان و با استعدادی است که البته «جوان» به تمام معنا اما ساده دل و مهربان و با غیرت است. او هم مثل هر کسی می‌خواهد در زندگی پیشرفت کند و خوشبخت شود. در راه خوشبختی او عاشق باران دختر ثروتمند و خیال‌پرداز خانواده‌ی «دده بالا» می‌شود.

عشق، داستان رؤیاهای باران است. او به دنبال مردی است که متولد ماه مهر است، پول‌دار، خوش تیپ و با کلاس است و قرار است باران با دیدنش عاشق او شود. چیزی در مایه‌های لئوناردو دی کاپریو و فیلم تاتیانیک که مورد علاقه‌ی باران است. اما فشار «یار علی دده بالا» عمو و قیم باران به شوهر کردن او آن هم ظرف سه روز همه‌ی رویاهای این دختر احساساتی را به هم می‌ریزد.

و سرانجام  موتور هزارکه حکایت دو جوان است که می‌خواهند با ماشین ریش‌تراش سر جوان‌های «سوسول  فکلی»را چهار راه  کنند وجلوی آنها در بیایند.

 برخورد این سه خط کلی در قالب یک داستان گنج قارونی فیلمی از کار درآمده بود که بدون اغراق در زمان خودش تا آخرین لحظه تماشاگرانش را از خنده روده بر می‌کرد، بدون اینکه در دام شوخی های زشت و مبتذل بیفتد.

سن پطرزبورگ

"سن پطرزبورگ" بیش از هر چیزی، فیلم پیمان قاسم خانی است و در درجه دوم ساخته بهروز افخمی. سایه سنگین پیمان قاسم خانی و برادرش در تک‌تک سکانس‌ها و به‌خصوص دیالوگ‌های دو پهلو و کنایی – که هم رنگ و بوی آثار روشنفکرانه مهران مدیری را دارند و هم طنز موقعیت رضا عطاران به شدت احساس می‌شود و این در جاهایی کار افخمی را کم رنگ می‌کند اما دلیل اینکه فیلم به همین دلیل دو قطبی بودن به اثری دوپاره تبدیل نشده، هماهنگ بودن ساختار خوش رنگ و لعاب فیلم با محوریت داستانی آن است. به‌خصوص در لوکیشن‌های بسته داخلی که از اعمال موکد شخصیت‌ها – با بازی غیر‌منتظره و بسیار خوب محسن تنابنده و حتی بیشتر از وی، خود پیمان قاسم خانی – گرفته تا کادر بندی و دکوپاژ‌های اغراق شده افخمی، همگی در به بار نشستن بار طنز و همچنین موقعیت‌های دراماتیک اثر، مناسب جلوه می‌کنند و قابل قبولند.

بخش‌هایی که به بهروز افخمی مربوط می‌شود، امتیازات و نقاط ضعف مخصوص به خود را دارد. بزرگ‌ترین کامیابی افخمی در بخش اکت بازیگران به‌دست آمده است. کافی است دقت کنید به زوج به‌یادماندنی داستان، با بازی محسن تنابنده و پیمان قاسم خانی. بهروز افخمی با همین انتخاب هوشمندانه و البته سرشار از ریسک، به در‌آمدن بار طنز فیلم کمک شایانی کرده. اورسون ولز جایی گفته: نویسندگان اغلب بازیگران بزرگی هستند. این سخن گوهربار در فیلم جدید افخمی نمود فراوانی دارد. بازی دو بازیگر اصلی فیلم به دلیل درک بالای آنها از موقعیت‌های طنز خلق شده، بسیار طبیعی و بامزه از کار در آمده و قطعا برگ برنده اصلی فیلم نیز همین بازی متفاوت زوج اصلی فیلم است.

"سن پطرزبورگ" همچنین در عبور از برخی خط قرمزهای اساسی نیز پیشتاز است. پیمان قاسم خانی با استفاده از تجربیات بسیارش در عرصه نویسندگی، با عبوری هوشمندانه و کاملا ظریف و بدیع، چنان بازی با برخی نکات انجام می‌دهد که جالب توجه است. کافی است دقت کنید در سکانس بسیار خوب حضور دو شارلاتان داستان در خانه کتی. این بخش علاوه بر اینکه یکی از بهترین موقعیت‌های کمدی بیست سال اخیر سینمای ایران را عرضه می‌کند یکی از جسورانه‌ترین و قابل ریسک‌ترین این تجربه‌ها را نیز رقم می‌زند: به‌خصوص شوخی در مورد جراح پروستات و دکتر پوست و … قاسم خانی علاوه بر اجرای بسیار خوب خود در این صحنه، دیالوگ‌ها و موقعیت را یکی پس از دیگری و به قدری ظریف ردیف کرده و به نمایش گذاشته که بدون باج دادن به مخاطب، به شدت خنده‌دار و طبیعی از کار در آمده‌اند.

ورود آقایان ممنوع

«ورود آقایان..» داستان خانم دارابی(ویشکا آسایش) مدیر یک دبیرستان دخترانه است که به شدت دارای روحیه مرد ستیزی‌ست به طوریکه تا به حال حتی یک مرد هم قدم به این دبیرستان نگذاشته، اما زایمان زودتر از موعد دبیر المپیاد شیمی این دبیرستان وی را مجبور می‌کند که با حضور یک دبیر مرد(رضا عطاران) در دبیرستان تحت مدیریتش موافقت کند و.....

پیمان قاسم‌خانی و رامبد جوان، نویسنده و کارگردان کار، توانسته‌اند با چاشنی کردن مقداری از تفکرات فمنیستی به شخصیت خانم دارابی و نقد این تفکرات به راحتی از خان‌های کسب پروانه‌ی ساخت و همچنین کسب پروانه‌ی نمایش و اکران عمومی عبور کنند. فیلم در مقایسه با کمدی‌های اکران شده در سال‌های اخیر به شدت خنده‌دارتر است و تقریبا تمام تماشاگران را از نظر مقدار خنده در طول نمایش فیلم راضی از سالن سینما خارج می‌کند، اتفاقا همین ظاهر ضدفمنیستی فیلم و مقدار دُز بالای خنده‌ی جاری در آن باعث شده هر دو طیف سنتی‌تر و امرو‌زی‌تر جامعه، و البته هر دو گروه خانواده‌ها و جوان‌های سینمارو از فیلم استقبال کنند. اما آیا واقعا تمام شوخی‌های فیلم شوخی‌های درست و پاکی است؟ در جواب باید بگوییم خیر! اما فیلمنامه قاسم خانی آنقدر لحظات ناب و درخشان دارد که می توان با اغماض از برخی شوخی های مورد دار و خط قرمزی گذشت.

مارمولک

«مارمولک» به اذعان بسیاری یکی از درخشان ترین آثار سینمای ایران است. کمال تبریزی با تجربه ای که پس از ساخت فیلم «لیلی با من است» کسب کرده بود و در آن اثر با پرویز پرستویی همکاری بسیار خوبی را داشت، یکی از بهترین فیلمنامه های پیمان قاسمخانی را با بازی پرویز پرستویی در نقش رضا مارمولک به اثری تبدیل کرد که ماندگار شد. فیلمنامه «مارمولک» قابل مقایسه با سایر فیلم های این لیست نیست و تنها چیزی که باعث شده مارمولک را در این دسته بندی قرار دهیم، وجود شوخی های خط قرمزی و بعضا جنسی موجود در فیلم است. «مارمولک» هم جذاب است و مخاطب را با خود همراه می کند، هم خوب می خنداند و هم حرف های زیادی برای گفتن دارد. آنقدر خوب است که کمال تبریزی و پیمان قاسمخانی نتوانستند هیچگاه موفقیت این کارشان را تکرار کنند.

خوب بد جلف

شاید قرار دادن فیلم«خوب بد جلف»در این لیست و در کنار فیلمی مثل «مارمولک» و «سن پطرزبورگ» به نظرتان عجیب بیاید. حرفتان را کاملا قبول داریم و با اطمینان می گوییم که «خوب بد جلف» از لحاظ کیفیت آخرین فیلم این لیست است، اما نکته ی مهمی که در خوب بد جلف وجود دارد این است که با اینکه «خوب بد جلف»فیلم فوق العاده ای نیست، فیلم‌نامه‌ای خیلی قوی ندارد، شخصیت‌پردازی و صحنه‌پردازی خاصی هم ندارد، بازیگران و نقش‌هایشان بی‌بدیل و جدید نیستند و در قسمت‌هایی هم به دام کارگردانی تلویزیونی می‌افتد که بیش از همه‌چیز در تدوین این فیلم نمود پیدا می‌کند، اما فیلم «خوب بد جلف»ادعایی هم ندارد. صرفاً برای سرگرم کردن ساخته‌شده و در این راستا خوب هم عمل می‌کند و به دور از مرداب ابتذال و بدون به کارگیری الفاظ و شوخی های رکیک و زشت، مخاطب را خوب می خنداند و واقعا دو ساعت شاد را برای مخاطبش رقم می زند. در این مسیر دنیای سینما و فیلمسازی را هم نقد و با آن شوخی می کند. «خوب بد جلف»مستقیماً از میان ذهن یک آدم فیلم بازآمده که سینمای جریان اصلی و گیشه‌ای سینما را خوب می‌شناسد. آیا در میان خیل عظیم کمدی‌هایی که پر از لوده بازی و یا شوخی های جنسی است و حتی به زور هم نمی توانند مخاطب را بخنداند، فیلمی متوسط مثل «خوب بد جلف» که گاهی اوقات شما را به قهقه می اندازد، غنیمت نیست؟!

آخرین اخبار، رویدادها و حواشی روز سینما، تلویزیون، بازیگران و هنرمندان ایران را در صفحه‌ی اخبار منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران می‌‌توانید دنبال کنید.