به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، پس از واکنش تند
دانش اقباشاوی به صحبتهای جنجالی سعید روستایی درباره دستیاران کارگردانان، حالا هیئت مدیره انجمن صنفی برنامهریزان و دستیاران کارگردان سینما بیانیهای را علیه روستایی صادر کرد.
سعید روستایی در جریان سیوچهارمین دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران در یک کارگاه آموزشی خطاب به حضار گفته بود: من برای فیلمساز شدن دستیار نشدم، چون دستیار تفکر ندارد و آخرِ هنرِ دستیار بستن خیابان است و از یک دستیار؛ کارگردان خوب درنمیآید. به همین دلیل من اول فیلم کوتاه ساختم و بعد فیلم بلند سینماییام را کارگردانی کردم.
به دنبال این اظهارات، هیئت مدیره انجمن صنفی برنامهریزان و دستیاران کارگردان سینما بیانیهای را صادر و برای ایلنا ارسال کرده که متن کامل آن به شرح زیر است:
«اخیراً فیلمی در شبکههای اجتماعی دست به دست میشود که در آن فیلمساز جوان و موفقی در تبیین چگونگی مسیر ورود به عرصه کارگردانی فیلم بلند سینمایی از طریق فیلمسازی کوتاه و رد طرق دیگر ازجمله مسیر دستیاری کارگردان سخنانی میگوید. و متأسفانه در بخشی از همین گفتگو با تخفیف حرفه دستیاری کارگردان به "انتخاب چند بازیگر فرعی" و "بستن خیابان" در جهت اثبات فرضیه شان برمیآیند. از آنجا که صحبتهای آقای سعید روستایی در آن فیلم منتشر شده، جامعه دستیاران کارگردان سینما و خصوصاً اعضای انجمن صنفی برنامهریزان و دستیاران کارگردان سینما را آزرده خاطر ساخته، و توضیحات بعدی ایشان پس از انتشار این تصاویر در توجیه صحبتهایشان نیز آنها را قانع نکرده است، و با توجه به اینکه دستیاری کارگردان حرفهای تخصصی و دارای تعریف مستقل حرفهای است، هیات مدیره انجمن لازم میداند نکات زیر را جهت روشن شدن ابهامات همکاران محترم ازجمله آقای روستایی درباره شناخت وظایف و نقش دستیاران کارگردان و برنامهریزان متذکر شود.
طبق تعاریف مندرج در اساسنامه انجمن درباره وظایف دستیار کارگردان، وی اولین دستیار برای کارگردان بوده که در جهت اجرای دقیق منویات کارگردان سر صحنه و به عنوان رابط مستقیم او با تمامی عوامل درگیر در تولید فیلم با بهرهگیری از دانش مدیریت، محاسبه، روانشناسی و شناخت بحران ها، فعالیت میکند. دستیار کارگردان با شناختی که از حرفههای دیگر مانند تدوین، فیلمبرداری، بازیگری و اصول تولید دارد، مهمترین و معتمدترین مشاور کارگردان هنگام بروز مشکلات و بحرانها خواهد بود. با همین دانش تسهیل کننده روند تولید، تسریع کننده عملیات فیلمبرداری و مسئول ایجاد هماهنگی بین تمامی گروهها در حین ساخت فیلم است. همین وظایف و احساس مسئولیت نسبت به اجرای دقیق برنامه فیلمبرداری و تعهد به زمان و بودجه است که از آنها نیرویی خستگی ناپذیر میسازد که برای پیشبرد اهداف هنری و تولیدی یک فیلم اگر مجبور شوند حتی خود به بستن خیابان و کمک به دیگر عوامل حاضر در صحنه اقدام میکنند.
اینکه دستیاران کارگردان موفق با توجه به پرکاری و معتمد بودن نزد کارگردانان و تهیهکنندگان و نتیجتاً موفقیت مادی و کسب جایگاه والا در بین سینماگران نیازی به تغییر حرفه ندارند، باعث نمیشود توانایی منحصر بفرد آنها در اداره صحنه، تعامل همهجانبه با تمامی عوامل تولید اثر و عمل به تعهدات بر مبنای محدودیتهای بودجه و زمان را نادیده گرفته و با تبلیغ شیوههای دیگر ورود به عرصه فیلمسازی و تصور حذف رقیب آنها را از میدان به در کنیم.
ما معتقدیم کارگردانی فیلم بلند سینمایی یک "حق" نیست که آنهم بواسطه حضور و عضویت در یک انجمن یا باند و حزب و گروه به فردی تعلق گیرد. کارگردانی همانند دستیاری یک حرفه در سینما است که برای ورود به هردوی آنها باید مختصات و ویژگیهای منحصر بفرد داشت که کشف و بروز این تواناییها ساز و کار گستردهتری ورای ساخت فیلم کوتاه یا دستیاری در چند فیلم را میطلبد و بدینوسیله از تمامی فعالان محترم عرصه سینمای کشور خواهشمندیم تفسیر مشاغل درگیر در تولید فیلم را به متخصصان آن شغل سپرده، یا با مشورت بزرگان و صاحبنظران آن عرصه از تعاریف سلیقهای پرهیز نموده و از تقلیل وظایف آنها به تجربیات یا خواستههای شخصی جلوگیری نمایند.»
مازیار میری کارگردان مطرح سینما و تلویزیون نیز به اظهارات روستایی واکنش نشان داد و یادداشتی بصورت زیر منتشر کرد: «دوستان محترم دستیار کارگردان که به درستی نام شما را زین پس باید یاور کارگردان نامید، دوستان عزیزم زیاد خرده نگیرید روزگار بدی شده است.
تازه رسیدگان تلاش برای دیده شدن می کنند. یک فیلمساز ایتالیایی فیلم کوتاهی ساخته بود از یک بوکسور سبک وزن که در روزگاری با ناداوری مدال گرفته بود و نامش و عکسش فراوان دیده شد و چون آن سال با ناداوری طلا گرفته بود و هیچ وقت دیگر تکرار نشده بود، پس از سالها نادیده شدن به سرش فکری زده بود و برای اینکه دیده شود یک روز در ملآ عام و بر روی رینگ بکس برهنه شده بود و عکاسان از او عکس گرفته بودند و فردا عکس و نامش دوباره تکرار شده بود در صفحه اول روزنامهها. نقل این روزهاست که تازه رسیدگان میخواهند دیده شودحتی با حرفهای گزاف و بیهوده.
یاوران محترم کارگردان خود و کارگردانان اهل سینما میدانند جایگاه شما را و ما میدانیم که باید بمانیم منتظرتان تا بیایید تا خیابان فکری و وحی فیلمسازیمان بسته نشود. شما همراه همه فیلمهای مهم و تأثیرگذار سینما هستید. چنانچه که بسیاری از شما به درستی وارد سینما شدهاید و آیندهتان روشن است نه از سر اتفاق مدال طلا میگیرید و نه به راهی متوسل میشوید برای دیده شدن.
دوستان من، من به شخصه ارج مینهم تمام همکاریها، همراهیها و حضور پرثمرتان را در تمام فیلمهای سینمای ایران. آنچه شما در این سالها برای سینما انجام دادهاید با هیچ زبانی حذف شدنی نیست. کاش همه ما بعد از گرفتن مدال طلا چه به حق و چه به ناحق راه آمده و یاوران آن راه را فراموش نکنیم.
سپاسگزارتانم
مازیار میری»
همچنین روزنامه های کیهان و جوان هم به سعید روستایی به خاطر اظهارات عجیبش تاختند:
کیهان نوشت:
سخنان کارگردان جوان فیلم «ابد و یک روز» که در جریان یک کارگاه آموزشی در جشنواره فیلم کوتاه تهران عنوان شد، با واکنشهای زیاد و بعضاً تندی مواجه شده است. یک کارگردان جوان که تنها ساخت یک فیلم را در کارنامه خود دارد، دستیاران کارگردان را تحقیر کرد!
سعید روستایی، کارگردان فیلم «ابد و یک روز» گفته است: «من برای فیلمساز شدن دستیار نشدم، چون دستیار تفکر ندارد و آخرِ هنرِ دستیار، بستن خیابان است و از یک دستیار، کارگردان خوب درنمیآید.» این اظهارات از سر تکبر و توهین به یکی از اصناف زحمتکش سینما، واکنش انتقادآمیز دو تن از سینماگران، علیه سعید روستایی را برانگیخت.
جوان نوشت:
پس از نزدیک به دوسال از جشنواره سی و سوم فیلم فجر به تدریج برخی که از دیدن فیلم یک جوان 22 ساله عنان از کف بریده و فیلم و فیلمساز را حلوا حلوا کرده بودند، در حال درک هشدارهای معدود افرادی هستند که آن زمان آنها را به قدری خویشتنداری دعوت میکردند تا برای رعایت مصالح خود آن جوان هم که شده اولین فیلم او را جایزه باران نکنند.
در کشوری که اساساً در بسیاری از بخشها به جوانان اعتماد نمیشود، داوران بزرگترین جشنواره فجر انقلاب اسلامی برخلاف عادت مألوف و طریق معروف تصمیم گرفتند، عمده جوایز را به تلخترین و گزندهترین تصویری که از خانواده ایرانی در یک فیلم تصویر شدهاست، اهدا کنند؛ فیلمی که به لحاظ کارگردانی اگرچه واجد ارزشهایی بود، اما عقلسلیم حکم میکرد به اندازه و به قدر معقول مورد تقدیر و تجلیل قرار بگیرد.
بگذریم از اینکه فیلم به لحاظ اخلاقی و ملی اثری توهینآمیز محسوب میشد و در بحبوحه تحریمهای ظالمانه به لحاظ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی از ایران تصویری نکبتبار و رو به انحطاط ارائه میکرد و حتی به لحاظ رعایت مصالح ملی و میهنی هم که شده، لازم بود ملاحظات دیگری درباره آن در نظر گرفته شود که نشد. دست و دلبازی در اهدای جوایز به «ابد و یک روز» طی دو سال اخیر تأثیرش را بر جریان سینمای کشور گذاشته و آثار اخیر جشنواره فیلم کوتاه تهران به وضوح مؤید آن است.
سخنان خام و غیرمنطقی اخیر کارگردان فیلم «ابد و یک روز» که حتی پس از واکنشها و اعتراضها واکنشی برای جبران از سوی وی برنینگیخت، نشان میدهد که خرج کردن از اعتبار مهمترین جشنواره فیلم کشور برای او عملی اشتباه بوده است، نگاه غیر راهبردی و بیمار جشنواره فیلم فجر بارها از سوی دلسوزان عرصه هنر و فرهنگ کشور مورد نقادی جدی قرار گرفته، اما هیچگاه قدمی اساسی برای معالجه این بیماری صورت نگرفته است.
اما در پی این واکنشها شهرام مکری هم صحبتهایی که از سعید روستایی منتشر شده است را شیطنت رسانه ها عنوان کرد و آن را سوتفاهم دانست: شهرام مکری که در سیوچهارمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران بخشی از نشست «روشهای جدید برای فیلمهای جدید» را برگزار کرد، درباره حاشیههای به وجود آمده درباره صحبتهای سعید روستایی درباره نقش دستیار کارگردانی گفت: «من فکر میکنم کل ماجرایی که از صحبتهای سعید روستایی در فضای مجازی بازتاب پیدا کرده، حاصل یک سوءتفاهم است، زیرا قبل و بعد حرفهای این کارگردان منعکس نشده است و روح حاکم بر کل آن جلسه در آن هویدا نیست.»
او ادامه داد: «قضاوت درباره این چند جمله کار دقیقی نیست. روستایی پس از صحبتهای کاوه سجادیحسینی که خود او نیز سابقه دستیاری را در کارنامه دارد به این دلیل که سوءتفاهمی پیش نیاید در توضیح تکمیلی صحبتهایش گفت منظور من کم کردن کار دستیاران در سینما نیست، بلکه منظور انتخاب مسیر فیلمسازی است.»
مکری توضیح داد: «در آن جلسه سعید روستایی درباره تفاوت ورود به سینمای بلند حرفهای از طریق ساختن فیلم کوتاه و دستیاری کارگردانی صحبت کرد که ۲ مسیر متفاوت از یکدیگرند و ساختن فیلم کوتاه به این دلیل که هویت کارگردان در آن وجود دارد، مسیر درستتری میتواند باشد؛ این موضوع تنها یک انتخاب است و به هیچ عنوان کم کردن ارزش و زحمت کار دستیاران نیست.»
کارگردان «ماهی و گربه» با تاکید بر نقش دستیاران کارگردان افزود: «سینمای ایران بیشتر از شام شب به دستیار کارگردانش وابسته است و من خودم نمیتوانم تصور کنم که بتوانم بدون دستیارم قدمی بردارم. این نکتهای است که سعید روستایی هم درباره نقش دستیاری در فیلم «ابد و یک روز» به آن اشاره و تاکید کرد.»
او در پایان گفت: «باز هم تاکید میکنم که این ماجرا سوتفاهمی بیش نیست و ما در سینمای ایران همان اندازه که فیلمسازان کوتاهی داریم که به سینمای بلند وارد شدهاند، دستیاران کارگردانی هم داریم که فیلمهای بلند موفقی ساختهاند اما شخصا بیشتر از این خوشحال میشدم که موضوع جلسات ما درباره فیلم کوتاه و جایگاه آن بیشتر از این حواشی مورد توجه دوستان در فضاهای مجازی قرار میگرفت.»