راهنمای کامل منظوم برای انتخاب بهترین VOD/وی‌او‌دی ایرانی در تابستان 96

 به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، امروزه رسانه‌‌ها با تغییرات سریعی همراه هستند و مخاطبان نیز باید بتوانند متناسب با تغییرات سریع دنیای رسانه خود را تطبیق بدهند. از تغییرات جدید دنیای رسانه می‌توان به ظهور VODها و IPTVها اشاره کرد که در پرونده ویژه منظوم برای این پدیده‌ی جدید، به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم. در قسمت اول این پرونده چیستی VOD‌ها و چگونگی ظهور آن‌ها را شرح دادیم و در قسمت دوم نیز به معرفی کامل VODهای فعال ایرانی پرداختیم.

مطمئناً هر یک از شما با گونه‌ای خاص از محصولات سینما و تلویزیون، بیشتر ارتباط برقرار می‌کنید. برخی با فیلم‌های ایرانی، برخی دیگر با فیلم‌های پرزرق برق هالیوودی و بعضی هم طرفدار پروپاقرص سریال‌ها هستید. بنابراین لازم است تا متناسب با محتوای سایت‌های VOD و تناسب آن با علاقه، بودجه، نیاز و امکانات فنی سرویس اینترنتی خود، بهترین و کاربردی‌ترین VOD  را برای خودتان انتخاب کنید.

در ادامه با منظوم همراه باشید تا با مقایسه دقیق ویژگی‌ها و امکانات VODهای ایرانی، بتوانید کاربردی‌ترین سرویس پخش آنلاین فیلم و سریال را برای خودتان انتخاب کنید و از استفاده آن لذت ببرید. در جدول زیر 6 VOD مطرح ایرانی که درگذشته در مورد آن‌ها به‌تفصیل توضیح داده بودیم، بر اساس ده امکان و ویژگی مهم با یکدیگر مقایسه شده‌اند. سعی شده که در انتخاب این ویژگی‌ها، نیازها و خواسته‌های اصلی یک کاربر ایرانی در نظر گرفته شود.

 مقایسه کامل VODهای فعال ایرانی بر اساس قیمت، خدمات و ویژگی‌ آن‌ها (خرداد 96)
(برای نمایش در اندازه بزرگ‌تر روی عکس کلیک کنید)

حجم رایگان

اکثر VODها برای مصرف اینترنت کاربران‌شان چاره‌ای اندیشیده‌اند و با اپراتورهای اینترنت تفاهم‌نامه‌هایی را امضا کرده‌اند. با توجه به جدول، اگر حجم اینترنت دغدغه اصلی شما برای استفاده از VOD است می‌توانید با توجه به اپراتور تأمین‌کننده اینترنت خود به هریک از VODهای زیر مراجعه کنید. بر این اساس «آیو» و بعد از آن «فیلیمو» توانسته‌اند بیشترین تعداد اپراتور را برای ارائه حجم رایگان پوشش دهند. هرچند «فیلیمو» برای برخی اپراتورها همچون شاتل نیز طرح‌های ویژه‌ی نیم‌بها در نظر گرفته که در این جدول نیامده است. در این میان تنها «اپیدو» هنوز حجم رایگانی را برای کاربران خود در نظر نگرفته است که برای ماندن در بازار رقابت شاید باید هرچه سریع‌تر نسبت به این مسئله چاره‌اندیشی کند.

تعداد سریال

امروزه بازار تولید سریال در دنیا بسیار داغ است و در ایران نیز سریال‌هایی مثل «شهرزاد» و «عاشقانه» در شبکه نمایش خانگی خوش می‌درخشند. مخاطبان سریال‌های ایرانی و خارجی روزبه‌روز افزایش پیدا کرده‌است و بسیاری از مردم وقت آزاد خود را با تماشای سریال پر می‌کنند. بنابراین یک سرویس VOD باید بتواند این نیاز از کاربرانش را به خوبی پاسخ دهد. در دنیا نیز سرویس محبوبی مانند NETFLIX برای اولین بار با تولید سریال‌های اختصاصی (خانه‌ی پوشالی و...) توانست در رقابت با دیگران خودی نشان بدهد.

همان‌طور که در جدول نیز مشخص است، سرویس «آیو» از لحاظ تعداد یک سر و گردن از سایر رقبای خود بالاتر است. هرچند اکثر سریال‌های «آیو» را محصولات پخش شده در صدا و سیما تشکیل می‌دهند و اگر علاقه به دیدن سریال‌های معروف ایرانی (در چشم باد، در حاشیه و...) دارید این سرویس برای شما گزینه‌ی مناسبی است. اما در صورتی که مشتاق دیدن سریال‌های روز خارجی با دوبله فارسی هستید شاید «فیلیمو» و «نماوا» برای شما انتخاب‌های بهتری باشند.

تعداد فیلم‌ها

قطعاً از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که هنگام انتخاب VOD باید در نظر داشته باشید تعداد فیلم‌های سینمایی ارائه‌شده در آن سرویس است. «فیلیمو» و «نماوا» با داشتن یک بانک فیلم عظیم می‌توانند تا حد خوبی نیاز مخاطبان خود را تأمین کنند. بنابراین اگر یک فیلم‌باز جدی هستید و علاوه بر فیلم‌های روز می‌خواهید مروری بر فیلم‌های مهم تاریخ سینمای ایران و جهان داشته باشید، پیشنهاد ما به شما دو سرویس «فیلیمو» و «نماوا» است.

در کنار بانک فیلم عظیم، سرعت در بروزرسانی و ارائه عناوین جدید یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر VOD به شمار می‌رود. کاربر انتظار دارد جدیدترین فیلم‌های ایرانی را در سرویس خود مشاهده کند و از موج روز عقب نماند. در این میان به جز اپیدو و پلان، باقی VODهای ایرانی به دلیل تعاملاتی که با یکدیگر در انجمن صنفی VODها داشته‌اند، تقریباً در ارائه عناوین جدید ایرانی مشابه یکدیگر عمل می‌کنند. بنابراین عملکرد آن‌ها در حوزه فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی تقریبا مشابه یکدیگر بوده و فقط کافی‌ست به میزان به‌روز رسانی عناوین خارجی دقت کنید. در این حوزه نیز «فیلیمو» و «نماوا» در ارائه فیلم‌های خارجی روز گوی سبقت را از دیگران ربوده‌اند.

تعداد انیمیشن‌ها و کارتون‌ها

اهمیت انیمیشن در صنعت سرگرمی امروزه بر کسی پوشیده نیست. کمپانی‌های انیمیشن سازی هرساله هزینه‌های فوق‌العاده و سنگینی را صرف تولید این ژانر محبوب می‌کنند و در باکس آفیس همواره دو یا چند انیمیشن در صدر فهرست قرار دارد. در کشور ما نیز این ژانر از طرفداران بی‌شماری برخوردار است. در میان VOD های ایرانی دو سرویس «فیلیمو» و «آیو» بیش از بقیه به این مهم توجه داشته‌اند و برای مخاطبین خود بانک نسبتاً خوبی از انیمیشن‌های روز و قدیمی فراهم آورده‌اند. بنابراین اگر می‌خواهید با فرزنداتان کارتون‌های جذاب ببینید این دو سرویس برای شما بهترین گزینه‌اند.

تلویزیون اینترنتی

شاید دسترسی به یک تلویزیون آنلاین در کنار یک بانک فیلم و سریال عظیم مزیت رقابتی ویژه‌ای برای یک سرویس VOD محسوب شود. اینکه شما بتوانید به برنامه‌های روز صدا و سیما تا یک هفته دسترسی کامل داشته باشید و به جای رجوع به تکرار برنامه‌ها یا دانلود آن‌ها، در هر لحظه که بخواهید آن‌ها را تلویزوین خود تماشا کنید، مزیت مهمی است. در حال حاضر تنها VOD ایرانی که همزمان تلویزیون اینترنتی نیز دارد، «آیو» است. شما می‌توانید با خرید اشتراک «آیو» به‌تمامی برنامه‌های تلویزیون نیز تا یک هفته دسترسی داشته باشید که از این حیث در میان دیگر وب‌سایت‌های بررسی‌شده یکه‌تازی می‌کند. همچنین «آیو» علاوه بر شبکه‌های صدا و سیما، خود نیز دو شبکه اختصاصی برای مخاطبان‌ خود راه‌اندازی کرده است.

ویژه‌برنامه‌ها

از جمله خدماتی که یک سرویس استریم آنلاین باید به مخاطبان خود ارائه دهد، ارائه برنامه‌های ویژه و اختصاصی است. رضا رشیدپور و «دید در شب» را شاید بتوان اولین آغازکننده این جریان دانست. با آنکه «دید در شب» را سایت «آپارات» تهیه کرده‌بود اما پخش آن در فضای مجازی و موفقیت این برنامه باعث شد که سرویس‌های VOD نیز اقدام به تهیه برنامه‌های اختصاصی کنند. «فیلم‌نت» با فریدون جیرانی برنامه «سی‌وپنج» را شروع کرد و بعد از آن «آیو» به‌طورجدی راه را ادامه داد به‌طوری‌که هم‌اکنون بیشترین برنامه‌های ویژه و اختصاصی را داراست.

بعدها «آپارات» نیز ویژه‌‌برنامه‌هایش را به «فیلیمو» منتقل کرد و برنامه‌هایی همچون «دید در شب» و «چارگوش» که برای پخش رایگان و اختصاصی در آپارات ساخته شده بودند، به سرویس «فیلیمو» انتقال یافتند و تماشای آن‌ها پولی شد! حرکت نه‌چندان دلچسبی که شاید روی تجربه کاربری مخاطبان هر دو سرویس تاثیرگذار باشد. گرچه برخی کاربران «فیلیمو» با توجه به اپراتور اینترنتی‌شان می‌توانند این آثار را زین پس با حجم رایگان تماشا کنند.

قابلیت دانلود

برخی از وب‌سایت‌های استریم آنلاین، قابلیت دانلود را نیز برای کاربران خود فعال کرده‌اند تا کاربران بتوانند دوباره به راحتی ویدیوهای موردنظر خود را تماشا کنند. همین چندی پیش بود که NETFLIX نیز قابلیت دانلود را برای کاربران خود فعال کرد تا صنعت سینما و تلویزیون را وارد مرحله جدیدی کند. چراکه تا پیش از آن اکثر پخش‌کنندگان سینمایی با ایجاد امکان دانلود برای کاربران، ترس دزدیده‌شدن آثار خود را داشتند.

 در بین VODهای بررسی‌شده تنها «آیو» و «نماوا» کاربران خود را به کل از این قابلیت محروم ساخته‌اند. «فیلیمو» نیز هرچند در بستر وب‌سایت خود اجازه دانلود را فراهم نکرده، اما در نرم‌افزار موبایلی‌اش امکان دانلود و تماشای آفلاین ایجاد شده است. پس اگر دانلود فیلم‌ها برای شما امتیاز بخصوصی محسوب می‌شود و جزو آن دسته کاربرانی هستید که می‌خواهید روی هارد درایو خانگی خود آرشیوی از فیلم‌ها را جمع کنید، به سراغ «فیلم‌نت» و «پلان» بروید.

سرعت سایت

به جرات می‌توان گفت محتوا از مهم‌ترین بخش‌های یک VOD قدرتمند به شمار می‌رود اما برای بررسی دقیق‌تر باید به مباحث فنی نیز ورود پیدا کرد. سرعت سایت نیز می‌تواند نمونه‌ای از مقایسه فنی باشد. هرچند سرعت سایت یک موضوع کلی است و وجوه مختلفی دارد که شاید برای مقایسه دقیق و کامل آن نیاز به یک پرونده جداگانه باشد. اما ما به عنوان نمونه، صفحه اصلی وب‌سایت هر کدام از این VODها را ملاک قرار داده‌ایم و برای سنجش سرعت آن‌ها از Page Speed Insights Google برای این مقایسه استفاده کرده‌ایم.

سرعت صفحه اصلی شاید نمونه‌ای باشد برای سرعت بارگذاری کل صفحات سایت و اینکه چقدر هر کدام از VODها به سرعت بارگذاری صفحات‌شان اهمیت می‌دهند. هرچند این معیار شاید ملاک جامعی برای تست سرعت یک سایت نباشد و سرعت بارگذاری صفحات داخلی و از همه مهمتر، سرعت نمایش فیلم‌ها و ویدئوها در یک VOD اصلی‌ترین معیار سرعت باشد. ان‌شاءالله در ماه‌های آینده و در جداول بعدی بتوانیم این موارد را نیز در جدول مقایسه بیاوریم.

رتبه الکسا

مهم‌ترین ابزار برای بررسی رتبه هر سایت‌ در مقایسه با دیگران از لحاظ تعداد بازدید، رتبه الکسای آن است. هرچه که رتبه الکسا پایین‌تر باشد، آن سایت از میزان مخاطبین بیشتری برخوردار است. به‌طور مثال در ایران سایت گوگل رتبه 1 الکسا را داراست و این بدین معناست که گوگل بیشترین بازدید را در بین سایت‌های ایرانی دارد. در VODهای موردبررسی ما نیز این رتبه مقایسه شده که وب‌سایت «فیلیمو»  از این حیث بهترین رتبه الکسا را داراست.

بررسی امکانات و خدمات دیگر

علاوه بر این ده مورد، می‌توان از ابعاد دیگری نیز VODها را مورد بررسی قرارداد. فیلم تئاتر، موزیک ویدیو، دوبله‌های اختصاصی، برنامه‌های ویژه کودکان و نوجوانان، برنامه‌های ورزشی و ... از جمله این ویژگی‌هاست که در اینفوگرافی زیر می‌توانید VODها را از این حیث با یکدیگر مقایسه نمایید.

مقایسه VODهای فعال در ایران (خرداد 96)
(برای نمایش در اندازه بزرگ‌تر روی عکس کلیک کنید)

بهترین VOD ایرانی در خرداد 96 کدام است؟

در نهایت باید  گفت VOD به‌طور مسلم یکی از پادشاهان آینده دنیای رسانه خواهد بود. پس بهتر است هرچه سریع‌تر این خدمت نوین را بشناسیم و مطابق با نیازمان بهترین‌ها را انتخاب کنیم. مطابق با آنچه از پژوهش تیم منظوم به‌دست‌آمده است، در حال حاضر «فیلیمو» و بعد از آن «آیو» برترین سرویس‌های پخش آنلاین فیلم و سریال در ایران هستند و «نماوا» و «فیلم‌نت» نیز تعقیب‌کننده‌هایی جدی برای آن‌ها به شمار می‌آیند. همچنین به نظر می‌رسد «پلان» و «اپیدو» در صورت عدم تغییر سیاست‌ها و برنامه‌هایشان به زودی از صحنه برای همیشه کنار بروند.

سرویس‌دهنده‌های دیگری چون «آی سینما»، «لنز»، «تیوا» و... نیز به تازگی کار خود را شروع کرده‌اند اما چون هیچ‌کدام قابلیت پخش آنلاین در وب‌سایت‌های خود را فعال نکرده‌اند در این مقایسه بررسی نشده‌اند. امیدواریم با آغاز به کار رسمی آن‌ها در آینده نزدیک، به بررسی دقیق این VODها نیز بپردازیم. علاوه بر این، برخی سرویس‌های IPTV مانند «سیمای همراه» به تازگی وارد حوزه نمایش فیلم و سریال هم شده‌اند که جا دارد در آینده کیفیت خدمات این محصولات را نیز بررسی کنیم.

همچنین ملاک‌ها و معیارهای دیگری نیز همچون رابط کاربری مناسب در سایت و اپلیکیشن، ارائه اطلاعات مناسب برای معرفی هر فیلم یا سریال، پیشنهادات هوشمندانه به مخاطب جهت گشت و گذار راحت‌تر میان آثار، وجود راهنمای والدین برای خانواده‌ها و... می‌توان جهت بررسی دقیق‌تر این مقایسه در نظر گرفت که امید است در ماه‌های آتی بتوانیم به آن‌ها بپردازیم.

در نهایت تیم منظوم از همکاری روابط عمومی برخی از VODها جهت دقیق‌تر شدن آمار و اطلاعات ارائه شده در این مقایسه، تشکر و تقدیر می‌کند. لازم به ذکر است که شاخص ما در این بررسی، امکانات و خدمات عرضه شده و وب‌سایت و اپلیکیشن VODها بوده‌است و نه خدماتی که آماده شده اما هنوز در دسترس عموم قرار نگرفته‌است.

تهیه و نگارش شده توسط تیم پژوهشی منظوم