افخمی: سینمای ما بازیگر بزرگ کم دارد

آخرین قسمت برنامه سینمایی «هفت» در سال 94 شب گذشته 21 اسفندماه با موضوع تحلیل سینمای ایران در سال جاری به‌طور زنده روی آنتن شبکه سه سیما رفت.

در ابتدای این برنامه، میزگرد بررسی فروش سینمای ایران در سال 94 و تأثیر سینمای کمدی بر آن با حضور رامبد جوان، آتیلا پسیانی، رسول صدرعاملی و بهروز افخمیپخش شد.

بهروز افخمی با ارائه آماری درخصوص فیلم‌های پرفروش سال گذشته سینمای ایران گفت: از میان 10 فیلم پرفروش سینمای ایران در سال گذشته، 5 فیلم کمدی و یک فیلم انیمیشن بوده است.

وی با انتقاد از رامبد جواندرباره ساخت فیلمی جدی از وی درخصوص علت چنین کاری پرسید. رامبد جوان گفت: من دو سال در برنامه خندوانه مردم را خنداندم و خندیدم که واقعاً هم تأثیرات فوق العاده از آن گرفتم، ولی واقعیت این است به‌عنوان یک انسان که قطعاً هر دو زاویه جدی و خشن و پیچیده بودن و هم زاویه طنز و خنده را دارد، دوست داشتم یعد از این مدت خندیدن، یک فیلم جدی مثل «نگار» بسازم. فیلمم حتماً قهرمان دارد، شک نکنید، اصلاً براساس خیلی از این حرفها این فیلم را ساختم.

در ادامه آتیلا پسیانیدرخصوص بازیگری در سینمای ایران بیان داشت: متأسفانه امروز بازیگری در سه نکته خلاصه شده است؛ یک، چهره خوبی داشته باشد، دوم، حافظه داشته باشد تا دیالوگ‌ها را حفظ کند و سوم پررو باشد که از لنز نترسد!

وی افزود: اولین شرط بازیگری خوب شنیدن است. اکثر بازیگران ما شنوندگان خوبی در بازیگری نیستند. در اغلب موارد معلوم است در دیالوگ با بازیگر روبه‌روی خود، به دیالوگ بعدی خود می‌اندیشد تا به یاد بیاورد و این کاملاً مشخص است. مرحوم خسرو شکیباییاین توانایی شنیدن را خیلی خوب بلد بود. در میان بازیگران جوان پیمان معادی، بهرام رادانو نوید محمدزادهاین توانایی را دارند.

در ادامه رامبد جواندرخصوص وضعیت سینمای ایران گفت: من فکر می‌کنم اصولاً ما هرچه را به‌عنوان یک محصول تولید می‌کنیم، مخصوصاً یک محصول فرهنگی قطعاً به نوع زندگی کردنمان مرتبط است. اصولاً کمتر شادیم، کمتر مسئولیم، کمتر دنیا را دوست داریم و شور زندگی داریم، لذا این سینماگران یا کارگردانانی که شور زندگی‌شان کمتر شده چطور می‌توانند محصولی را تولید کنند که تأثیر مطلوب بر زندگی‌شان بگذارد؟

این کارگردان و بازیگر سینما افزود: متأسفانه چون این نیست، امروز وضعیت سینمای ایران این‌چنین است. این تحلیل من است و باید عمیق‌تر نگاه کرد. ما تلخ و بی‌مسئولیت زندگی می‌کنیم، لذا اوضاع خراب‌تر از این است که تنها یک فیلم بد ساخته شود. اگر بتوانیم اول فکر و ذهن و قلبمان را نجات دهیم، آن‌گاه تماشاگر را نیز همراه و راضی خواهیم کرد.

رامبد جوانادامه داد: یادمان نرود یک روزی سینما چیزی را به تصویر می‌کشید که مردم آن را بیرون و در زندگی خود نمی‌توانستند بیابند و لذت می‌بردند. آرزو و آرمان‌هایشان را در سینما پیدا می‌کردند. ما این جنس کارها را دیگر نمی‌سازیم.

آتیلا پسیانیدر پاسخ به وی گفت: من با نبود مسئولیت پذیری در سینما مخالفم. به‌نظر من امروز مسئولیت در سینمای ایران به فرد تقلیل می‌یابد، یعنی افراد تنها مسئولیت بازی و نقش خود را قبول می‌کنند و مسئولیت فیلم و محصولی را که تولید می‌شود کمتر دارند. این مشکل هم نه‌تنها در سینما بلکه در جامعه هم تجلی دارد، درواقع مشکل این است که اساساً به‌جای آنکه به‌روز باشیم، درگیر روزمره‌ایم.

وی در ادامه با نقل خاطره‌ای بیان داشت: یکی از بازیگران در یکی از پروژه‌ها به من می‌گفت "من اساساً برای بازی در فیلم، فیلمنامه را نمی‌خوانم"! من تعجب کردم که "یعنی چی؟ واقعاً نمی‌خوانی؟ چرا؟" جواب داد که "من را قبول دارند و هرچه بگویم می‌پذیرند"! یعنی جوری تفرعن در کلام داشت. من گفتم خوب، فیلمنامه تنها لولایی است که همه ما از کارگردان تا بازیگر تا گریمور و ... را دور هم جمع می‌کند. مگر می‌شود بدون دانستن از ماجرای چیزی که می‌خواهیم بسازیم، دور هم جمع شد؟

وی افزود: مشکل تنها از بازیگری نیست، بسیاری از کارگردانان ما مثل پلیس راهنمایی و رانندگی عمل می‌کنند. تو وایستا، تو برو و... . اینکه کارگردانی نیست. طراحی و ترتیب میزانسن تعیین می‌کنند فقط. کارگردان و فیلمنامه باید لحن داشته باشند.

رامبد جواننیز بیان داشت: به‌نظرم ضعف سینمای ایران در بازیگری نیست و بازیگر نقش کمی دارد. ضعف اصلی در ابتدای کار و فیلمنامه است. هرچند معتقدم بازیگر بد کم نداریم، اما به همان اندازه و یا بیشتر کارگردان بد داریم. اگر فیلمنامه خوب تولید شود، بازیگر در کنار کارگردان قرار خواهد گرفت.

در ادامه بهروز افخمیدرخصوص بازیگری در سینمای ایران بیان داشت: اما من معتقدم بازیگر خوب و متوسط در سینما کم نداریم، اما بازیگر بزرگ کم و نادر است. بازیگر بزرگ یعنی کسی که حتی اگر مقدور باشد تهیه کننده می‌شود، تیم را پیدا می‌کند و خود زمینه‌ساز تولید می‌شود.

مجری «هفت» افزود: گاهی یک بازیگر بزرگ می‌تواند یک فیلم را نجات دهد. من همیشه از بازیگری بدم می‌آمد و فقط به کارگردانی می‌اندیشیدم، اما امروز به این نتیجه رسیدم کارگردانی که بازیگر باشد به‌خوبی می‌تواند بازیگران را درک و مچ کند. من بازیگری نمی‌توانم بکنم، اما می‌دانم بازیگری چقدر مهم است.

در ادامه مناظره «هفت» پیرامون سینمای «هنر و تجربه» با حضور علی معلم، منتقد سینما و امیرحسین علم‌الهدی، دبیر شورای سیاست‌گذاری «هنر و تجربه» برگزار شد.

علی معلمدرخصوص سینمای «هنر و تجربه» گفت: من خود از مبدعان و مدافعان اولیه گروه «هنر و تجربه» بودم و هستم اما بهتر بود این فیلم‌ها با شناسنامه برای مردم تعریف می‌شد، یعنی بداند برای چه به سینما می‌رود و قرار است چه فیلمی ببیند. کذب است اگر به او نگوییم با چه‌چیزی روبه‌رو خواهد بود. این بخش هم مثل همه چیز در ایران وقتی دری باز می‌شود، کسانی که نباید در آن تو بروند، می‌روند، برخی فیلم‌ها نابجا به آن وارد می‌شوند.

وی افزود: اساساً برخی از این فیلم‌ها تجربی نیستند. ما نمی‌توانیم هرچیزی را که در برقراری ارتباط ناموفق بود هنر و تجربه بنامیم، مثل فیلمی که در جشنواره امثال با موبایل گرفته شد. فیلم در مرحله اول باید مخاطب داشته باشد، حالا ممکن است این مخاطب محدود باشد یا بزرگ، ایرادی ندارد، اما باید در برقراری ارتباط با مخاطب خود موفق باشد. فیلمی مانند «ماهی و گربه» یا «گاوخونی» نمونه‌های موفق گروه هنر و تجربه هستند.

این منتقد سینما افزود: اگر ما آدرس غلط به سینماگران خود بدهیم، نتیجه این می‌شود که تعداد فیلم‌های «هنر و تجربه» تولید شده در سال بیشتر از فیلم‌های جریان اصلی سینمای ایران می‌شود. وقتی خرمن سینمای هنر و تجربه را خیلی باد می‌دهید، نتیجتاً سینمای جریان اصلی دیگر کلاسی ندارد و هنر و تجربه باکلاسی می‌شود.

در ادامه امیرحسین علم‌الهدی، دبیر شورای سیاست‌گذاری گروه «هنر و تجربه» گفت: رونق ما بستگی به رونق بستگی کلی سینمای ایران دارد، نمی‌توان سینمای ایران رونق نداشته باشد، ولی انتظار داشت گروه هنر و تجربه به‌لحاظ آماری و کمی رونق یابد. ظرفیت کلی فروش سینمای هنر و تجربه در سال 5 میلیارد تومان است که ما امسال نزدیک به 2 میلیارد تومان فروش در این گروه داشتیم.

علم‌الهدی اظهار داشت: در تاریخ سینمای ایران فیلمی نبوده به‌اندازه «ماهی و گربه» 19 ماه روی پرده سینما باشد. این اتفاق در گروه «هنر و تجربه» رخ داده است.

وی درخصوص راه افزایش مخاطب سینمای ایران بیان داشت: سال 84 که صنعت پردیس سازی با کمک شهرداری تهران آغاز شد، در این 10 سال 10 سالن بزرگ سینمایی به ظرفیت اکران سینمای ایران افزوده شد، اما میزان مخاطبی که به سینما می‌رود تغییری نکرد، این یعنی مخاطب ما دارد توزیع می‌شود، تکثیر نمی‌شود!

علم‌الهدی افزود: سینمای ایران راهی ندارد اگر می‌خواهد به بالای 20 میلیون مخاطب برسد باید فیلم خارجی بیاید والّا همین وضع ادامه خواهد داشت و تنها 12 میلیون تماشاگر ما می‌شود 13 میلیون!

وی دراین‌باره ادامه داد: سینمای ایران با عدم نمایش فیلم خارجی دارد خودزنی می‌کند. داریم خودزنی می‌کنیم. 35 میلیون شهرنشین ما دسترسی به سینما ندارد، اغلب سینماهای ما برای دهه 60 است. بعد می‌گوییم چرا کسی سینما نمی‌رود؟ سالن‌سازی کار دولت نیست. باید با توسعه صنعت سینما، بخش خصوصی را وارد کرد. همین الآن از پردیس کورش فیلم خارجی‌اش را بردارید ببینید صدایشان در می‌آید یا خیر؟

در ادامه رسول صدرعاملیدر این خصوص گفت: به‌نظر من مهمترین اتفاقی که در چند سال اخیر در سینمای ایران روی داده است، شکل‌گیری سینمای «هنر و تجربه» است.

همچنین در ادامه جبار آذین، منتقد سینما روی خط تلفن برنامه «هفت» آمد. وی در گفتگوی تلفنی با بهروز افخمی، ایوبی را فاقد سواد سینمایی خواند و تشکیل گروه «هنر و تجربه» را اقدامی غیرکارشناسی دانست.

بهروز افخمیدر واکنش به اظهارات جبار آذین گفت: این تعابیر به‌نظرم بیش از هرچیز دلبخواهی و غیرمعنادار است و بیشتر به یک بیانیه می‌ماند. به‌نظرم اصلاً بد نیست که «هنر و تجربه» بستر کوچکی برای نمایش آثار تجربی از هنرمندان جوان باشد.

در ادامه رامبد جواننیز درباره سینمای «هنر و تجربه» اظهار داشت: تماشای فیلم‌های «هنر و تجربه» خیلی لذت‌بخش است. این فیلم‌ها هیچ‌گاه امکان نمایش روی پرده را نداشتند و حالا تماشای آنها روی پرده خیلی خوب و لذت‌بخش است. من جزو طرفداران تصمیم گیری و جریان سازی این گروه هستم.

علی معلمدر ادامه این میزگرد درباره اکران فیلم‌های خارجی در ایران خاطرنشان کرد: صنعت نمایش بدون تحقق نمایش فیلم‌های خارجی در ایران محقق نخواهد شد. این پنبه را سینماگران ما از گوش خود بیرون بکشند.

وی نهایتاً با انتقادات تند دوباره از گروه «هنر و تجربه» بیان داشت: امروز جداسازی، منطقی کردن و اصلاح روند در گروه «هنر و تجربه» ضروری است. تفکیک خودپسندی در تولیدات این گروه ضروری است، تجربه تا یک جایی، ما تا ابد که نمی‌توانیم تجربه کنیم در این مملکت، 30 سال است که داریم تجربه می‌کنیم. فیلم‌های کوتاه و ... چه‌جایی در هنر و تجربه دارند؟ یک تعریف دقیقی از این گروه وجود ندارد.

معلمنهایتاً گفت: من با دیدگاه میرکریمیدرخصوص تعریف جشنواره بین المللی خیلی موافقم، دقیقاً تعریف درستی است، یک جشنواره جهانی مطابق اصول جهانی است، اما جشنواره داخلی، نمایشگاه بهاره است؟ خرده‌فروشی است؟ عمده‌فروشی است؟ چیست؟

برنامه «هفت» با اجرا، سردبیری و تهیه کنندگی بهروز افخمیهر هفته جمعه‌ها به‌صورت زنده از شبکه سه سیما پخش می‌شود.