ماجرای تبلیغات عجیب؛ از خوراکی های مضر تا تبلیغ اروتیک برای کودکان!

مدافعان حقوق کودکان بارها درباره تأثیرات سوء تبلیغات روی باورهای خردسالان هشدار داده‌اند.به اعتقاد آنها به دلیل اینکه کودک در سنین پایین قدرت تشخیص میان واقعیت‌ها و فضای فانتزی و غیر واقعی تبلیغات را ندارد، نمی‌تواند این دو فضا را از هم جدا کند و به همین خاطر تماشای تبلیغات روی ذهن خردسالان تأثیرات منفی باقی می‌گذارد اما این مدیران رسانه ملی ایران هستند که این روزها هر ارزشی را پای آگهی‌های خود ذبح می‌کنند.    

سوداگری بی‌حد و حصر

تبلیغات تجاری در برنامه‌ها کودکان علاوه بر تأثیر منفی روانی، باعث می‌شود تا کودک به سمت مصرف محصولات عموماً زیان‌آور و خوراکی‌های بی‌ارزش سوق داده شود. تبلیغات محصولات خوراکی حجیم شده مانند «پفک» و «چیپس» با هدف‌گذاری روی مخاطب خردسال و کودک از جمله مواردی بوده که همیشه انتقادهای زیادی را نسبت به صداوسیما به همراه داشته است.

برای همین یک‌بار و در زمان ریاست عزت‌الله ضرغامی برای مدتی محدود پخش تبلیغات بازرگانی در برنامه‌های کودک ممنوع شد. ضرغامی در آن زمان طی مصاحبه‌ای علت پخش‌شدن تبلیغات در برنامه‌های کودک را بی‌پولی صداوسیما عنوان و از ممنوعیت پخش آگهی‌ها دفاع کرد ولی این بی‌پولی بود که باز هم قواعد بازی را به هم زد و انواع و اقسام تبلیغات مستقیم و غیر‌مستقیم از برنامه‌های کودک و حتی شبکه تلویزیونی کودک سردرآورد.  

به بچه‌ها رحم کنید

جالب است که مدیران صداوسیما نیز به مضرات پخش آگهی‌های بازرگانی برای کودک واقفند. پیش از راه‌اندازی کانال‌های پویا و نهال، محمد سرشار، مدیر شبکه کودک ابراز امیدواری کرده‌بود که دولت تسهیلاتی را به صداوسیما ارائه کند تا در این شبکه آگهی بازرگانی پخش نشود.

او گفته بود: امیدوارم با نگاه ویژه به شبکه کودک و نوجوان پخش آگهی‌های بازرگانی را در این شبکه متوقف کنیم. سرشار دلیل این کار را نیز بی‌دفاع بودن مخاطب کودک در برابر تبلیغات بازرگانی دانست. با این حال نه خبری از کمک دولت شد و نه صداوسیما تمایلی برای پخش نکردن آگهی در برنامه‌های کودک از خود نشان داد؛ موضوعی که اخیراً اعتراض‌های نمایندگان مجلس را در پی داشته است. اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس معتقدند تبلیغات بازرگانی در برنامه‌های کودک مخالف مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

سید صادق طباطبایی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس می‌گوید: تبلیغ خوراکی آن هم از نوع مضر آن در برنامه‌های تلویزیونی کودک و نوجوان در اکثر کشورها ممنوع است؛ چراکه این مسئله ذائقه و عادات غذایی کودکان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و بالطبع سلامت نسل آینده نیز متأثر از آن خواهد بود.

نماینده مردم اردستان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رسانه ملی در صورت داشتن شدیدترین مشکلات مالی باز هم نباید از برنامه‌های کودک و نوجوان خرج کند، می‌افزاید: تبلیغات در رسانه ملی به دلیل مشکلات مالی از حد متعارف گذشته‌است و این مسئله در برنامه‌هایی که توانسته‌اند جلب اعتماد عمومی کنند، بیشتر دیده می‌شود. در واقع اگر مخاطب از یک برنامه تلویزیونی استقبال کند، مجبور به تحمل انواع و اقسام تبلیغات در ابتدا، میانه و انتهای آن برنامه خواهد شد. این نماینده با اشاره به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر منع تبلیغات بازرگانی در محیط‌های آموزشی، پژوهشی، تربیتی، مذهبی و فضاهای مخصوص کودکان تصریح می‌کند: اجرای مصوبات این شورا وظیفه همه دستگاه‌های ذی‌ربط است و با دستگاهی که در اجرای آن تخطی کند باید برخورد قانونی شود.  

مشکلات مالی را جور دیگری حل کنید

از سوی دیگر، جمشید جعفرپور، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس نیز با انتقاد از پخش آگهی‌های بازرگانی در برنامه‌های کودک می‌گوید: از آنجا که هر نوع تبلیغی در برنامه‌های کودک می‌تواند تأثیر مستقیمی در سبک زندگی و خلقیات کودکان داشته باشد، رسانه ملی باید با دقت و طمأنینه بیشتر به این مهم اقدام کند؛ چراکه در پی این تبلیغات، عادات غذایی کودکان برای همیشه تحت الشعاع قرار خواهد گرفت.

جعفر‌پور می‌افزاید: باید این سؤال را از مسئولان مربوطه پرسید، چرا شیر و دیگر خوراکی‌های مفید در برنامه‌های کودک تبلیغ نمی‌شوند، بنابراین باید از صدا و سیما خواست مشکلات مالی خود را از طرق دیگری حل کند و در بدترین شرایط مالی نیز برنامه‌های کودک و نوجوان را تحت‌الشعاع قرار ندهد. مدیران صداوسیما بارها به بهانه کسری بودجه تن به پخش آگهی‌های مواد خوراکی داده‌اند که برای سلامت جامعه مضر است. به نظر می‌رسد اکنون مجلس باید گام‌هایی جدی برای مقابله با این روش غلط صداوسیما بردارد.

ماجرای تبلیغ اروتیک!

یکی از نمایندگان مجلس می‌گوید: سال پیش یک تیزر تبلیغاتی در اختیار شبکه پویا برای پخش قرار گرفت. در این تیزر دو کودک دختر و پسر مقابل هم می‌ایستند و پوشک‌های خودشان را در می‌آورند و به سمت یکدیگر پرتاب می‌کنند. مدیر وقت شبکه پویا به خاطر محتوای اروتیک این تیزر تبلیغاتی حاضر به پخش آن نمی‌شود و به همین خاطر حقوق آن ماه کارمندان پویا در موعد پرداخت نمی‌شود و بخش آگهی‌ها برخورد ناشایستی با این شبکه می‌کند.