به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران:
روایت احمد طالبی نژاد از کم و کیف
ساعت 5 عصر، بازی
سیامک انصاری و مسیر تازه ای که
مهران مدیری شروع کرده است. این منتقد سینما عقیده دارد، فیلم در مجموع نمره قبولی می گیرد اما مدیری برای تداوم موفقیت باید قید تلویزیون را بزند.
نظرات احمد طالبی نژاد درباره کیفیت «ساعت 5 عصر» میانه است. یعنی نه مثل برخی از هواداران متعصب مهران مدیری آن را شاهکار می داند و نه به طور کلی فیلم را رد می کند. این منتقد سرشناس می گوید با توقع و انتظار پایین به تماشای فیلم نشسته. در 15 دقیقه ابتدایی ناامید بوده اما در نهایت از نتیجه کار راضی است.
با او درباره برخی نکات دیگر فیلم هم گپ زدیم؛ مثل غیرمنطقی بودن شرایط کاراکتر، بازی سیامک انصاری، نگاه بالا به پایین مهران مدیری به مردم و... طالبی نژاد به یک نکته دیگر هم اشاره می کند و می گوید مهران مدیری باید راه
رضا عطاران را پیش بگیرد و حالا که به سینما آمده دور تلویزیون را خط بکشد. اشاره خاص او به برنامه «دورهمی» است که اعتقاد دارد از جمله کارهای ضعیف و غیرقابل دفاع کارنامه مدیری است.
فیلم «ساعت 5 عصر» را دوست داشتید؟
من از فیلم خوشم آمد به این دلیل که از جنس کمدی های سخیفی که با تابوشکنی فقط می خواهند دل مردم را به دست بیاورند و فروش میلیاردی داشته باشند نیست. «ساعت 5 عصر» از آن دسته کمدی های سیاه است که اشاره های روشن و مستقیمی به شرایط اجتماعی ما دارد. درواقع استحاله یک آدم را که می خواهد سالم زندگی کند و در مسیر فیلم تبدیل می شود به یک آدم چندشخصیتی، که پر می شود از تضاد و به اصطلاح پدرسوختگی، خوب نشان داده است. ضمن اینکه من با توقع بسیار پایین به دیدن فیلم نشستم، چون اصلا کارهای اخیر مدیری را ندیده ام و حتی «دورهمی» را خیلی پراکنده دنبال کردم و یک جورایی فکر می کردم مهران مدیری تمام شده که به سمت تلویزیون رفته و شو اجرا می کند. بنابراین فیلم «ساعت 5 عصر» برای من غافلگیرکننده و خوب بود.
درباره استحاله شخصیت درست می فرمایید، اما فیلم در خط روایی بیان داستان چندان موفق و باورپذیر عمل نمی کند. مثلا در جایی که اسپری فلفل به چشم مهرداد می خورد و به بیمارستان برده می شود. با تمکن مالی ای که دارد و از ابتدای فیلم برایمان آشکار شده، انتظار داریم با دیدن شلوغی بیمارستان، به یک مرکز درمانی خلوت تر برود.
ببینید در اینکه فیلم «ساعت 5 عصر» کلاژی از چند فیلم تاریخ سینمای ایران و خارج است شکی نیست. من یک سکانس شاخص را نام می برم، جایی که دستش را برای اشاره به عدد بالا می برد و نشانه پیروزی به خود می گیرد اشاره مستقیمی دارد به فیلم «عصر جدید» ساخته چارلی چاپلین و همچنین وقایع سال 88. اما اشکالی ندارد چون کمدی شیوه ای از بیان واقعیت است که به همراه اغراق، باید از راه های مختلف حرفش را بزند. مثلا در سکانس های ازدحام مردم در مترو ما به شدت اغراق می بینیم (البته گاهی در واقعیت این اتفاق می افتد).
اما در ساختار کمدی این اغراق لازم است. چون کمدی دو گزینه خیلی مهم دارد، تیپ سازی و اغراق که اگر این دو را از کمدی بگیریم، می شود یک فیلم اجتماعی که گاهی لبخند به لب می آورد. باید یادمان باشد که مهران مدیری به هر حال کمدین است و نمی تواند و نباید فیلم جدی بسازد. او بعضی وقت ها کمدین بسیار خوبی است، مثلا «مرد هزار چهره»، «شب های برره» و «قهوه تلخ» واقعا آثار قابل تاملی هستند.
مسئله این است که مهران مدیری بیزنس هایی در کنار کارگردانی دارد که باید از آنها بیرون بیاید. ما هیچ جای تاریخ نخوانده ایم که مثلا چاپلین برای ساخت فیلمش با فلان شرکت قرارداد ببندد. البته در شرایط موجود سینمای ایران حضور اسپانسر را نفی نمی کنم ولی اینکه کارگردان و فیلمساز خودش وارد بازی اسپانسرها شود، خطرناک است.
شما به فیلم «عصر جدید» چاپلین اشاره کردید که می توان در فیلم «پول را بردار و فرار کن» وودی آلن هم شاهد مثال های زیادی برای شباهت با «ساعت 5 عصر» آورد. اما انتقادهایی که به فیلم مهران مدیری وارد است بیشتر به خاطر اغراق و منطق روایی است که شما از وجود هر دو در فیلم حمایت می کنید. حال آن که در فیلم «پول را بردار و فرار کن» سیر اتفاقات و عوامل شکل گیری بحران ها باورپذیر است.
من هر دوی این موارد را برای ساختار کمدی لازم می دانم. البته به همین نسبت به فیلم انتقادهایی دارم. مثلا به نظر من یک ربع اول فیلم بسیار شبیه سریال ها و برنامه های تلویزیون مدیری است که این اصلا خوب نیست و من داشتم از دیدن فیلم ناامید می شدم. اما از یک جایی به بعد در فیلم احساس می کنید دارد به سمت سینما می رود.
سکانس ها و بخش های پرازدحام و شلوغ فیلم هم به نظرم فقط تحت تاثیر محبوبیت مهران مدیری است که توانسته در سینمای ایران چنین صحنه هایی را رقم بزند. هر کسی نمی تواند این همه سیاهی لشکر مطیع پیدا کند که اتفاقا چقدر هم خوب نقششان را ایفا می کنند. از طرفی در بسیاری از جاها، نقش موثر محمود کلاری در قاب بندی ها را می توان به وضوح دید، البته نمی خواهم نقش خود مدیری را کم کنم ولی نمی شود این ها را نادیده گرفت. حقیقتا من بلاهتی در فیلم ندیدم و برای همین خوشم آمد.
مهران مدیری یک سری عناصر ثابت در ساخته هایش دارد. مثلا انگار همیشه از بالا به مردم نگاه می کند. این مسئله در سریال ها و حتی در استندآپ کمدی های «دورهمی»اش هم کاملا محسوس است. این تحلیل را قبول دارید و اصولا به عنوان نکته منفی می توان به آن اصالت داد؟
من بابت این اجرای «دورهمی» و استندآپ کمدی هایش دلخور هستم. چون فکر می کنم خیلی شان او باید بالاتر از این حرف ها باشد. بنابراین دلم نمی خواهد اصلا این «دورهمی» در کارنامه اش باشد و به نظرم «دورهمی» را به فیلم و سریال هایش وصل نکنیم.
صحبت درباره نگاه بالا به پایین مدیری بود، به نظرتان نگاه او در فیلمش به مردم این موضوع را به ذهن متبادر نمی کند؟
نه، به نظرم آنچه در «ساعت 5 عصر» از مردم ایران می بینیم بدون تعارف، عین واقعیت است. چون ما مردمی هستیم هیجانی و سعی می کنیم در هر زمینه از فرهنگی و اجتماعی تا حتی موضوعی مثل تدفین، به سرعت همه چیز را شلوغ کنیم. همه دیده ایم که در همین بهشت زهرای خودمان چقدر همه چیز به هم ریخته و بی نظم است و اصلا معلوم نیست کی به کی است. وقتی به مراسم تدفین یک خارجی نگاه می کنید، می بینید چقدر همه میزانسن ها قشنگ و شیک است.
در فیلم حتی با مراسم شیک و آرام یک هنرمند در بهشت زهرا هم شوخی می شود.
ما اگر بخواهیم یک تعریف درست از کمدی داشته باشیم باید گفت کمدی یعنی یک آینه در برابر جامعه و داشتن جسارت در نقد اجتماعی و اخلاقی جامعه، بدون ملاحظات سیاسی و اجتماعی. فکر می کنم مهران مدیری در این فیلم نگاه مستقلی دارد. مثلا می بینیم حتی در بیان و پرداختن به مسائل سال 88 روش و نگاه ویژه خودش را دارد و اصلا با تمام نمونه های ساخته شده فرق می کند. حتی سکانس بازجویی خیلی مهم است چون تا به حال به این شیوه در سینمای ایران به این موضوع پرداخته نشده است.
درباره شخصیت مهرداد و بازی سیامک انصاری دو جبهه وجود دارد. بعضی ها می گویند این نقش کلاژی است از همه نقش هایی که تا به حال بازی کرده و بعضی ها هم معتقدند بهترین نقش کارنامه سیامک انصاری است. نظر شما چیست؟
به نظر من بازی سیامک انصاری یکی از بهترین بازی هایی است که در سینمای ایران ارائه شده است. بازی بسیار یکدست و درستی دارد که در عین کمدی و طنز بودن، درست بازی می کند. حتی اگر کلاژی از همه نقش هایش باشد.
به زعم ما سکانسی که امیر جعفری در نقش یک معتاد بازی دارد و به داخل آن شیرینی فروشی و باغ متروکه می روند ،وصله ناجور و نچسبی است و می شد نادیده اش گرفت؛ شما چه نظری دارید؟
با نظرتان موافقم. اصلا آن سکانس خوب نیست و
امیر جعفری بسیار بازی بدی دارد. خواسته بودند چهره احمقی از او ارائه دهند اما بسیار چندش آور شده بوده.
تحلیل کلی تان از فیلم «ساعت 5 عصر» چیست؟
فیلم متوسط قابل تحملی است.
آینده مهران مدیری در کارگردانی سینما را چطور پیش بینی می کنید؟ در این عرصه موفق خواهدبود؟
بله توانایی اش را دارد. من سال ها از او ناامید بودم و فکر می کردم برای سینما ساخته نشده. اما به نظرم به عنوان کارگردانی می تواند در سینما بماند، به شرطی که مانند رضا عطاران تکلیفش را با تلویزیون روشن کند. یعنی به جایی که قبلا بوده برنگردد.
آخرین اخبار، رویدادها و حواشی روز سینما، تلویزیون، بازیگران و هنرمندان ایران را در صفحهی اخبار منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران میتوانید دنبال کنید.
با قسمتی که راجع به بیزینسی رفتار کردن مدیری و جذب اسپانسرش گفته می شه فقط موافقم. بقیه ی قسمتها انگار یه پیرمرد غرغر و سطحی داره حرف می زنه راجع به سینما.
چارلی چاپلین جایی ازش نخوندیم که فلان، ولی هنرمندام مثه آدمای معمولی بسته به شرایط فراز و فرود های زندگی و مالی خودشونو دارن. بحثی نیست که پولکی رفتار کردن با شو تلویزیونی و از محبوبیت (سو)استفاده کردن به جهت جذب اسپانسر کار بنجل و سطح پایینه. ولی با جمله هایی مثه "فلان بازیگر یا کارگردان معروف خارجی از این کارا نمی کنه شماهام نباید بکنید" هیچ چیز نه درست آموزش داده می شه نه مفید برای سینماگر ایرانیه.