آیا انتخاب بازیگران براساس تعداد فالوورهای آنها صحت دارد؟

اگر از آنهایی هستید که شبکه‌های مجازی و رسانه‌های کاغذی را مدام مرور می‌کنید، قطعا با شایعات و حواشی پرشماری که درباره انتخاب بازیگران پروژه‌های گوناگون سینمایی و تلویزیونی و حتی تئاتر وجود دارد، برخورد کرده‌اید؛ شایعات دامنه‌داری که از دادن پول و سرمایه فیلم و سریال توسط بازیگران، اسپانسرینگ و تبلیغ و حتی روابط ناسالم کارگردان و تهیه‌کننده با عوامل و به‌خصوص بازیگران را شامل می‌شود.
در این میان روند رو به رشد جوامع و به‌ویژه امکانات و ابزارهای ارتباطی عصر جدید این حواشی و شایعات را وارد مراحلی پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر هم کرده است. شایعات و حواشی عجیبی که برخی اوقات باورکردنش بسیار دشوار است.
چند وقتی می‌شود که در فضای مجازی شایعاتی رواج یافته حاکی از این‌که در سال‌های اخیر یکی از معیارهای تولیدکنندگان آثار تصویری و نمایشی شمار دنبال‌کنندگان و به‌اصطلاح امروزه فالوورهای بازیگران در صفحات مجازی بوده است. به گویش ساده‌تر؛ یعنی بازیگرانی که در صفحات شخصی خودشان بیشتر پسندیده شده و در کل دنبال می‌شوند، شانس بیشتری برای گرفتن نقش از جانب تهیه‌کنندگان دارند. شایعه‌ای شگفت‌انگیز از این رو که کاراکتر و البته ویژگی‌های هنری هنرپیشگان را نادیده گرفته و همه چیز را در شمار و تعداد دنبال‌کنندگانی خلاصه کرده است که در بهترین تصور ممکن هم نمی‌توانند در سرنوشت مالی پروژه‌های سینمایی نقش قابل ذکری داشته باشند. این شایعه که بیشتر از سوی بازیگرانی مطرح شده که در سال‌های اخیر در متن سینما و تلویزیون حاضر نبوده‌اند، ریشه در ماجراهایی دارد که می‌گویند رواج شبکه‌های مجازی در فضای سینما و تلویزیون ایران باعث شده است. ظاهرا داستان بدین گونه است که تهیه‌کنندگان می‌پندارند بازیگری که مثلا دو یا سه‌میلیون دنبال‌کننده در فضای مجازی دارد، شانس بیشتری برای کشاندن این هواداران به سالن‌های سینما یا تئاتر دارد، تا بازیگری که ساکت و صامت سرش به کار خودش بوده و تنها و تنها به کارش فکر می‌کند. البته در صحت و درستی چنین تحلیلی می‌توان به درستی تردید کرد و با حساب و کتاب‌های دقیق ثابت کرد که اگر ١٠ یا حتی ٢٠، ٣٠‌درصد از دنبال‌کنندگان فلان بازیگر هم از پروژه‌ای استقبال کنند، باز تفاوت تعیین‌کننده‌ای در فروش آن فیلم ایجاد نخواهد شد. شاید این اتفاق در سالن‌های تئاتر و در اندازه تماشاگرانی که روزانه بر پانصد نفر بالغ نمی‌شود، بتواند فروش تضمین‌شده‌ای در اشل تئاتر ایجاد کند، اما در سینما فروش‌هایی حتی در حد و اندازه پانصد‌میلیون تومان هم که روزی روزگاری می‌توانست فیلمی را رکوردشکن کند، این روزها نمی‌تواند حتی هزینه‌های تبلیغاتی فیلم‌ها را هم جبران کند و از این رو است که به نظر می‌رسد چنین شایعاتی بیش از این‌که ریشه در واقعیت داشته باشد، برساخته‌های ذهن بازیگران شکست‌خورده‌ای است که باورشان نمی‌شود دوره‌شان گذشته؛ شاید هم هنوز آغاز نشده و قرار هم نیست که آغاز شود و دنبال بهانه‌هایی فرافکنانه برای توجیه شکست‌خوردن‌شان هستند.
واقعیت هر چه باشد اما این‌که چنین شایعه‌ای در فضای سینما رواج داشته باشد و از نظر عده‌ای هم قابل قبول به نظر رسد، رخداد طبیعی و سالمی نیست. برای همین هم کوشیده‌ایم این شایعه را با شماری از پرکارهای عرصه تولید فیلم و نیز شماری از بازیگران محترم سال‌های اخیر در میان بگذاریم. آن‌چه در پی می‌آید، تحلیل این هنرمندان از شایعه نقش‌فروشی تهیه‌کنندگان و کارگردانان است با نگاه به تعداد دنبال‌کنندگان مجازی هنرپیشگان.

حاشیه‌سازی از سر بیکاری

«شاید بازیگری آنچنان در فضای مجازی فعالیت نداشته باشد و ترجیح دهد از هیاهوی این صفحات دور باشد اما توانایی بازی بالایی داشته باشد. من از این نوع برخورد تهیه‌کنندگان و فیلمسازان با بازیگران خوب سینما بسیار ناراحت می‌شوم. این انتخاب‌ها درصورتی از سوی برخی فیلمسازان و تهیه‌کنندگان صورت می‌گیرد که اکثر طرفداران مجازی این بازیگران تقلبی هستند و این اعداد و ارقام خریداری شده است. من به صورت مستقیم با این قضیه برخورد نکرده‌ام اما به عینه دیده‌ام که بسیاری از دفاتر سینمایی بر این اساس بازیگر انتخاب می‌کنند.» اینها را مریم کاویانی بازیگر سینما و تلویزیون به میزان گفته است، اما به ‌نظر می‌رسد کاویانی فضای تئاتر و سینما را بیش از حد شبیه به هم دیده است؛ چراکه در بسیاری از تئاتر‌ها تعداد فالوور سرنوشت بازیگران را در دست گرفته؛ هرکه تعداد فالوور بیشتری داشته باشد، شانس بیشتری هم برای نقش‌آفرینی دارد؛ بدون در‌نظرگرفتن استعداد و توانمندی. نمایش سه خواهر را می‌توان بارزترین مصداق این مهم دانست، که آن هم نتوانست از فروش خوبی برخوردار شود. البته شاید کمی عجیب به نظر برسد که تعداد فالوور برای تبلیغات جایگزین استعداد بازیگری در تئاتر شده باشد. اما امری مرسوم شده، چراکه در جذب مخاطب بی‌تأثیر نیست؛ بسیاری از مردم این روزها به اخبار منتشرشده در فضای مجازی بسنده می‌کنند و از سایر راه‌های ارتباطی به دور مانده‌اند. حالا بر فرض مثال، اگر سلبریتی یا بازیگر مورد علاقه‌اش در صفحات مجازی فعالیت بیشتری داشته باشد، مسلما او را دنبال می‌کند و به تماشای تئاتر او می‌رود، تا بتواند سلبریتی محبوب خود را از نزدیک ببیند. همین موضوع تمایز اصلی میان تئاتر و سینما و تلویزیون را به خوبی نشان می‌دهد. حال آن‌که تهیه‌کننده یا کارگردانی فردی را برای نقش‌آفرینی در فیلمی بنا بر فعالیت مجازی‌اش انتخاب کند، امری بدیهی به ‌نظر می‌رسد؛ چراکه برخلاف تئاتر که تنها یک سالن و تعداد محدود تماشاگر دارد. فیلم‌های سینمایی در سراسر کشور به نمایش درمی‌آیند، اما دیگر خبری از سلبریتی نیست.
بهانه‌گیری بازیگران
معمولا هنرمندانی که درعرصه سینما و تلویزیون کمرنگ می‌شوند، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند. شاید این موضوع ریشه در کمرنگ‌شدن حضورشان دارد. به‌طوری که می‌خواهند با حاشیه‌سازی نگاه را به خود جلب کرده و مورد توجه قرار گیرند؛ ساناز سماواتی چندی پیش در گفت‌وگویی وضع افرادی که دعوت به همکاری نمی‌شوند را در ازدواجشان دانست و گفت: «اکثر هنرمندایی که ازدواج می‌کنند، کم‌کار می‌شوند؛ چرا؟ ما باید از دوستان بپرسیم که طرف وقتی مجرد بوده است، چه توانایی‌های هنری داشته که وقتی ازدواج می‌کند، این توانایی‌ها را از دست می‌دهد و در کار هنری کم‌کار می‌شود؛ نتیجه می‌گیریم که یا طرف از اول هنرمند نبوده و اشتباهی وارد کار شده است؛ با پول و روابط و میهمانی‌های آنچنانی وارد این کار شده یا این‌که طرف واقعا هنرمند بوده و بعدا وارد این داستان‌ها شده است تا زودتر به اهدافش برسد؛ اما صددرصد هم نمی‌توانیم بگوییم اگر الان هرکسی پرکار است؛ بدین شکل کار می‌کند؛ شاید با لطف خداوند؛ تلاش و استعداد خودش از کنار مافیا و پول و روابط کثیف عبور کرده است.» البته پیش از سماواتی، لیلا بوشهری در این زمینه ابراز تأسف کرده بود، اما موضوع جالب آن‌که، این صحبت‌ها درحالی شده است که بسیاری از بازیگران کم‌کار سینما و تلویزیون عقیده‌ای متفاوت را دنبال کرده و باور دیگری دارند، زیرا زمانی بخت با فردی یار است و روز دیگر با فرد دیگری. پس نباید بهانه‌هایی چون ازدواج یا تعداد فالوور‌ها و چنین موضوعاتی را دلیلی بر کم‌کاری بازیگران دانست. اگر بخواهیم مثالی در این زمینه بزنیم؛ لیلا حاتمی نه‌تنها ازدواج کرده و فعالیت مجازی‌اش به ‌صورت چشمگیر نیست، بلکه روز‌به‌روز بیشتر از این هنرمند حاذق دعوت به همکاری می‌شود و موفقیت‌های خود را یکی پس از دیگری پشت‌سر می‌گذارد. مریم سعادت بازیگر نسبتا قدیمی سینما و تلویزیون نه‌تنها از این موضوع شکایتی ندارد؛ بلکه این موضوع را در بین جوانان جست‌و‌جو می‌کند که شاید میزان فعالیت مجازی بر میزان فعالیتشان تاثیرگذار باشد.

حسین فرحبخش، تهیه‌کننده و کارگردان: این حرف شوخی است

این‌که نگاه‌مان به انتخاب بازیگران براساس فالوور‌های‌شان باشد بیشتر به منزله شوخی است. زیرا معمولا افراد شناخته شده فالوور‌های زیاد و حتی دروغین دارند؛ چنین پیشنهاد‌هایی به من نیز شده است. اما مگر می‌شود مبنای انتخاب بازیگری را فالوور‌ها و فعالیتش در فضای مجازی قرار داد. به‌عنوان مثال برای انتخاب‌هایی که داریم، بگوییم فلان کس ٢‌میلیون فالوور دارد، برای همین از کسی که ٢٥٠‌هزار فالوور دارد، بهتر نقش‌آفرینی می‌کند. این موضوع بیشتر  به طنز شباهت دارد. البته ممکن است برخی از افراد چنین مسائلی را مطرح کنند تا دستمزد‌ها را بالا ببرند. همچنین باید در نظر داشت که برای تهیه‌کننده و کارگردان استعداد و جای گرفتن در نقش در اولویت قرار دارد؛ چنین نگاهی، نگاه دایی‌جان ناپلئونی است. شاید بگویید این موضوع در تئاتر روال شده  است، باید توجه داشت؛ تئاتر مقوله‌ جداگانه‌ای است اما این امر در آن هم مرسوم نشده. باید درنظر داشت که تئاتر جمع محدودی دارد. برای مثال نمایش اولیور توئیست که پربیننده‌ترین تئاتر تاریخ ایران است اندازه کمترین فیلم ایرانی که فروش کرده، تماشاگر نداشته است. تئاتری که پر بیننده‌ترین هم بوده، حال میزان اثرگذاری آن چگونه بوده است؟ ضمن این که در تئاتر خبری از پول نیست و مسائل دیگری را دنبال می‌کند. به همین جهت تنها مبنای بازیگر برای تهیه‌کننده و کارگردان داستان فیلم، مطرح بودن در جامعه و سینما بسیار موثر است. البته آن هم ابتدا باید دید با نقش‌ها همخوانی دارد؛ از نظر کاراکتر فیزیک و توانایی بازیگری و درنهایت قطعا اسم و رسم هم از اهمیت برخوردار است، اما نه‌تنها در فضای مجازی. به‌عنوان مثال آقای ‌هاشم‌پور، پورعرب، فردین و بهروز وثوقی در فضای مجازی فعالیت داشته‌اند که شناخته شوند. فردین، فردین است و از طریق فضای مجازی شناخته نشده است. البته باید در نظر داشت که فضای مجازی برای تبلیغات کالا، فیلم و موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است. حتی نسبت به تلویزیون از تأثیر دو چندانی برخوردار است، اما افراد حرفه‌ای به فضای مجازی بسنده نمی‌کنند و رزومه افراد را مدنظر قرار می‌دهند. البته ممکن است، اسپانسر درخواست‌هایی از این دست را داشته باشد که این موضوع هم بستگی به توافق تهیه‌کننده و کارگردان با اسپانسر مربوطه دارد.

سعید خانی، تهیه‌کننده : خیلی از بفروش‌ها فعالیت مجازی ندارند

انتخاب بازیگر برمبنای تعداد فالوور ممکن است اتفاق بیفتد، اما به‌شخصه از چنین موضوعی پیروی نمی‌کنم و معمولا برایم مهم است که دو چهره اصلی فیلمم چهره باشند، چراکه معمولا با استقبال مردم مواجه می‌شویم. کسانی نقش‌آفرینی می‌کنند که مردم حاضرند برای تماشای فیلم آنها به سینما بروند.
اما واقعیت آن است که برخی از بازیگران گیشه دارند، البته پس از انتخاب چهره‌های اصلی سعی می‌کنم از بازیگران تئاتر که شایسته‌اند و می‌توانند نقش‌آفرینی کنند، استفاده کنم، به همین جهت برایم مهم نیست که فعالیت مجازی بالایی داشته باشند یا نه، زیرا بسیاری از فالوور‌ها فیک‌اند.
به‌عنوان مثال بازیگری داشته‌ایم که یک‌میلیون فالوور داشته، اما برای اکران مردمی فیلم ٥٠ نفر هم حضور پیدا نکرده‌اند.
بازیگران فیلم باید طبق سلیقه مردم و جذابیت باشند، به گونه‌ای که این دسته از افراد دارای توانمندی و استعداد باشند. اگرچه شنیدم می‌گویند انتخاب بازیگر براساس فعالیت مجازی است.
اما من به این موضوع اعتقادی ندارم و معتقدم بازیگرانی داریم که فروش بالایی دارند، ولی در فضای مجازی فعالیت زیادی هم ندارند. فضای مجازی و سینما جایگاه متفاوتی دارد. سینما بازیگری می‌خواهد که آنچه کارگردان می‌خواهد را برآورده کند، در صورتی که بسیاری از بازیگرانی که فعالیت مجازی بالایی دارند، بازی مناسبی هم ندارند. فالوور نقشی در فروش فیلم
ندارد.

محمد رضوی، تهیه‌کننده : شأن بازیگر بالاتر از اینهاست

موضوع انتخاب بازیگر براساس فعالیت مجازی و تعداد فالوور‌ها را نمی‌توان معیار انتخاب بازیگر دانست.
البته چنین موضوعی تاکنون برای من پیش نیامده که بخواهم بازیگران را براساس تعداد فالوور‌ها و فعالیت مجازی‌شان انتخاب کنم. همچنین باید در نظر داشت که شأن بازیگر بر چنین موضوعاتی ارجحیت دارد.
به همین جهت فکر نمی‌کنم دیگر تهیه‌کنندگان و کارگردانان چنین مبنایی را درنظر بگیرند.
زیرا هر تهیه‌کننده و کارگردانی برای انتخاب بازیگران ابتدا استعداد و قریحه بازیگری را مورد سنجش قرار می‌دهد، سپس بازیگر مورد نیاز برای نقش مربوطه را انتخاب می‌کند؛ این موارد یکی از ملزومات فیلم‌های خوب است.
همچنین از نظر من شأن بازیگر بر همه این مقولات ارجحیت دارد و براساس توانایی و قابلیت بازیگران انتخاب‌ها انجام می‌شود، نه تعداد فالوور‌ها و فعالیت‌های
مجازی.

سیما تیرانداز، بازیگر سینما و تلویزیون : در شغل ما توانایی حرف اول را می‌زند

این‌روزها زمزمه‌هایی درباره حضور بازیگران مشروط بر فعالیت‌های مجازی‌شان شنیده می‌شود، این مسأله یادآور صحبت‌هایی است که برخی می‌گویند خانم‌های بازیگر دعوت به کار نمی‌شوند، برای این‌که جواب رد به یک عده می‌دهند، درواقع این‌طور نیست. شغل ما به‌گونه‌ای است که به هیچ‌یک از این مباحث ربطی ندارد و تنها به توانایی بازیگر برمی‌گردد.
هیچ‌کس نمی‌تواند در جهت بیشتر دیده‌شدن یا همکاری بیشتر با بازیگران تأثیرگذار باشد. البته در ابتدا ممکن است برای بیشتر دیده‌شدن بازیگری قدم برداشته شود، اما پس از مدتی این موضوع به توانایی بازیگر و به عبارتی کاری که انجام می‌دهد، برمی‌گردد، نه فضای مجازی و... هیچ‌کدام تأثیر ندارد، هر کسی در این حرفه فعالیت می‌کند، ممکن است برای زمانی ورود به این عرصه برای دیده‌شدن فالوور‌های زیاد داشته باشد.
اما برای ادامه فعالیت حرفه‌ای چنین راه‌هایی بی‌فایده است. بسیاری از بازیگران هستند که در فضای مجازی فعالیت زیادی دارند و حتی برای خود تبلیغ می‌کنند، اما کسی از آنها دعوت به همکاری نمی‌کند. این حرفه تنها نیازمند توانایی بازیگری است ولا غیر.

پرستو صالحی، بازیگر: به استعداد توجه می‌شود، نه فعالیت مجازی

فعالیت مجازی و تعداد فالوورهای اینستاگرم را نمی‌توان معیاری برای انتخاب بازیگر قرار داد. من در صفحه ، هم فعالیت بالایی دارم و هم فالوور‌های نسبتا زیاد، اما دعوت به همکاری نمی‌شوم. باید پذیرفت که بازیگری فرازوفرود‌هایی دارد؛ یک‌سال بر وفق مراد بازیگری است و سالی نه. همیشه بهار یک نفر نیست، موضوعی که در سراسر دنیا وجود دارد. اکنون بازیگران با قابلیت‌هایی که دارند پا به عرصه سینما می‌گذارند، در صورتی که ١٠‌سال گذشته به این شکل نبود، برای همین دوستانی که حالا به سینما ورود پیدا می‌کنند، تئاتری‌ها و تحصیلکرده‌ها هستند؛ زحمت کشیده‌اند و ملاک انتخاب‌شان زیبایی نیست، بنابرین استعدادها هستند که مورد توجه قرار گرفته‌اند، نه فعالیت مجازی، البته هنرمندی که در فضای مجازی حضور دارد، نباید به رسالتش ضربه بزند. برخی می‌گویند ازدواج مانعی برای بازیگری است، در صورتی که این‌طور نیست، نیمی از بازیگران ما متاهلند و هنوز از آنها دعوت به همکاری می‌شود؛ هنرمندانی موفق. باید پذیرفت که این کار فرازوفرودهایی دارد که باید آن را پشت سر گذاشت، تا این دوران طی شود و اگر افراد از توانایی برخوردارند، مجددا دعوت به همکاری شوند و نقش‌آفرینی کنند. البته گله‌مندبودن بازیگران امری طبیعی است، من هم زمانی که جوان‌تر بوده‌ام از این موضوع گله‌مند بوده‌ام.