سریالی بی‌کیفیت، نتیجه عوامل فیلم‌های شانه تخم مرغی!

به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، از شنبه هفته گذشته پخش سریال جدید شبکه دو یعنی «آرام می گیریم» شروع شد. این سریال پروسه ای طولان پشت سر گذاشت تا به آنتن رسید؛ چیزی نزدیک به سه سال. تولید سریال چند بار متوقف شد و با تغییر برخی بازیگران دوباره به جریان افتاد که در بخشی از این گزارش نقبی به افت و خیز تولیدش خواهیم زد.

«آرام می گیریم» با بازی آتیلا پسیانی، هوشنگ توکلی و لعیا زنگنه کیفیت مطلوب ندارد و نتوانسته از کلیشه ها استفاده ای بهینه کند. نتیجه آن که شعار بر درام غلبه کرده است و بر اساس نشانه ها می توان به غلیظ تر شدن شعارها پی برد. محور اصلی گزارش امروز، آنالیز کیفی «آرام می گیریم» نیست، بلکه روی نوشته بازخوانی کارنامه و عیار ارکان اصلی سازنده است.

 

 

روح الله سهرابی برای عامه مخاطبان نامی آشنا نیست. او تا به امروز یک فیلم سینمایی ساخته و مدت هاست مسئولیت قائم مقامی انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس را بر عهده دارد. فیلم «خاکستر و برف» نام دارد که در جشنواره سی و یکم فیلم فجر رونمایی شد اما توفیقی به دست نیاورد.

فیلم سال پیش در گروه هنر و تجربه به نمایش درآمد ولی مخاطبان از آن استقبال نکردند و منتقدان هم روز خوش به فیلم نشان ندادند. «خاکستر و برف» مضمونی ارزشمند دارد و مشکل اصلی اش به پرداخت قصه بر می گردد که باعث شده فیلم در محدوده یک ایده باقی بماند. جانب انصاف را ها نکنیم که «خاکستر و برف» لحظات قابل تحسین دارد اما در مجموع اثری قابل ارجاع در کارنامه سهرابی نیست. «آرام نمی گیریم» دومین تلاش سهرابی در عرصه کارگردانی است.
یک شائبه

«آرام می گیریم» محصول مشترک انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس و گروه فیلم و سریال شبکه دو سیما است. این سریال زمانی کلید خورد که محمدرضا شرف الدین، مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس بود. (حدود دو سال پیش) همزمان تماس گرفتیم تا یک شائبه را با او مطرح کنیم: قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس می تواند با بودجه این نهاد سریال سازی کند؟ شرف الدین در سفر بود و پاسخگویی را به زمانی دیگر موکول کرد.

خود سهرابی هم قول داد که در وقت مقتضی در این باره توضیح می دهد (در خلال مصاحبه ای که درباره سریال با او خواهیم داشت این موضوع یکی از سرفصل ها خواهدبود). رفتن شرف الدین و آمدن محمدحسین نیرومند به جای او، خللی در تصمیمی که انجمن برای کارگردانی قائم مقام گرفته بود ایجاد نکرد. «آرام می گیریم» به دلایلی که اشاره خواهیم کرد مدتی متوقف بود و مدیرعامل جدید می توانست جلوی تولید را بگیرد که عملا مشکلی با کارگردانی سهرابی نداشته است.

 

تهیه کننده سریال «آرام می گیریم» فرهاد گلی است. در دوران اوج رونق فیلم های موسوم به شونه تخم مرغی نام جناب گلی روی خیلی از این فیلم ها دیده می شد. اگر خاطرتان باشد، اواخر دهه نود به یک باره سر و کله تله فیلم های زیادی در سوپرمارکت ها پیدا شد؛ آثاری که به خاطر کیفیت پایین برچسب «نازل» خوردند و اعتراض های فراوانی به همراه داشتند. فرهاد گلی در آن زمان تهیه چندین فیلم از این نوع تولیدات شبکه نمایش خانگی را برعهده داشت.

برخی از آن ها که توانستیم از طریق منابع مطمئن به اسمشان دست پیدا کنیم، این ها هستند: به روح پدرم، کادوی در بدر، لیموترش و تایماز موتوری. اگر احیانا گذرتان به این فیلم ها خورده باشد می دانید که چه کیفیتی دارند. کارنامه گلی در سینما کمی بهتر است و به رغم فیلم های ضعیفی که تهیه کرده برچسب شونه تخم مرغی روی تولیداتش نیست. فیلم ها «صحنه جرم ورود ممنوع» ابراهیم شیبانی، «بازگشت به آینده» علی عبدالعلی زاده، «ستایش» محمدرضا رحمانی» و «خاکستر و برف» روح الله سهرابی در کارنامه این تهیه کننده دیده می شود. هیچ کدام از فیلم ها مورد توجه منتقدان و سخت پسندان سینما واقع نشده اند و از آن طرف در گیشه شکست خورده اند.

گلی یک سریال هم برای جواد رضویان تهیه کرده است با نام «کسی خوابه؟» که نوروز 90 روی آنتن رفت. این سریال آیتمی درست زمانی پخش شد که خیلی ها از سریال های تلخ تلویزیون انتقاد جدی داشتند؛ با این حال سریال نتوانست جای خود را باز کند و حتی ساخت فاز دوم آن هم به طور کلی منتفی شد.

 

در میان عوامل اصلی سریال فریدون فرهودی، فیلمنامه نویس سریال کارنامه قابل دفاعی دارد. در کارنامه او فیلم های خوب «ساحره» و «دختری با کفش های کتانی»، فیلم های ضعیف «کلاهی برای باران» و «پاپیتال» دیده می شود. فیلمنامه سریال «دردسر والدین» و کارگردانی سری سوم «آینه» جزو کارهای خوب اوست. فریدون فرهودی سریال «آرام می گیریم» را با همکاری فروغ فرهیدهنوشته است که تا این جا اثری گل درشت بوده.
دیگر عوامل

در ادامه بررسی کارنامه عوامل سازنده «آرام می گیریم» به دو نام می رسیم: محمدرضا فاضلی (مشاور کارگردان و بازیگردان) و رضا درزگری (طراح صحنه و لباس). اولی تله فیلم «آخرین مجرد» را ساخته که در رده فیلم های شونه تخم مرغی قرار می گیرد و «جاسوس بازی» را که از تله های عامه پسند تلویزیون است. درزگری هم یک تله فیلم با نام «قبر مشترک» کارگردانی کرده است و حمید لولایی و مریم امیرجلالی بازیگران اصلی اش هستند. این فیلم هم یک کمدش شونه تخم مرغی است.
تدوینگری از سینمای بدنه

تدوین سریال «آرام می گیریم» بر عهده آرش معیریان و نوید توحیدی است. عمده ساخته هایمعیریان در سینما متعلق به سینمایی بدنه است: کما، شارلاتان، چپ دست، شیر و عسل، داماد خجالتی، کالسکه، شانس، عشق، تصادف و آس و پاس. این فیلم ها از سوی منتقدان سخت پسند و نیز رسانه های ارزشی همیشه مورد حمله بوده اند.

در این میان معیریان دو فیلم جدی «احضارشدگان» و «آن که دریا می رود» را هم در کارنامه اش دارد. او سریال های پیدا و پنهان، سایه روشن و جلال الدین را هم ساخته که البته توفیقی برایش به همراه نداشته اند. می دانیمکه مضمون یک سریال ربطی به تدوینگر ندارد و غرض از اشاره به کارنامه جناب معیریان فقط مروری کلی بود که قرابتی با تم «آرام می گیریم» ندارد.

 

فارغ از این که «آرام می گیریم» توسط چه کسانی ساخته شده نمی توان یک سوال را نادیده گرفت. محمدرضا جعفری جلوه مدیر شبکه دو بعد از پخش چند قسمت «همسایه» جلوی آن را گرفت و ادامه سریال از شبکه نسیم پخش شد. تصمیم او ستودنی است اما مدیری با چنین سلیقه سخت پسندی آیا از کیفیت «آرام می گیریم» دفاع می کند؟ این سریال دو سال پیش کلید خورد اما دو ماه بعد متوقف شد.

سینما ژورنال آن زمان نوشت: «درباره این توقیف دلایل بسیاری ارائه شده؛ از کمبود بودجه مورد نیاز برای کار گرفته تا کیفیت پایین فیلمنامه ای که سهرابی دستمایه کار کرده بود.»  فرهاد گلی هم با تایید اصلاحات وارده به فیلمنامه گفته بود: «ما کار را با فیلنمامه ای شروع کردیم که مورد تایید تیم مدیریتی قبلی سازمان بود اما وقتی مدیران رسانه ملی عوض شدند شوراهای تصویب فیلمنامه ها هم تغییر پیدا کردند و به این ترتیب فیلمنامه «آرام می گیریم» نیز مجددا مورد بررسی قرار گرفت.» همین مقدار کفایت می کند که بدانیم پایه فیلمنامه از ابتدا شل بوده و با تغییر متن و تعویض چند بازیگر مشکل حل نشده است.