ماجرای پول های کثیف پشت پرده فیلم های سینمایی/ آیا دستمزدهای کلان هنرمندان بدون پرداخت مالیات منصفانه است؟

به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، برخی از مهمترین گزارش ها و تحلیل های مطبوعات و رسانه های خبری کشور را در ادامه بخوانید.

ماجرای پول های پشت پرده فیلم های سینمایی

روزنامه ایران نوشت:

داستان پول‌های کثیف چند روزی است که خود سناریوی یک فیلم شده است. فیلمی که نقش بازیگران اصلی‌اش را تهیه‌کنندگانی ایفا می‌کنند که سرمایه‌گذاران میلیاردی از آنها حمایت می‌کنند. اسپانسرهایی که به‌دنبال فروش خوب مجموعه فیلم‌هایی هستند که حتی اگر هم محتوایش چنگی به دل نزند،

اما بازی چهره‌های پرطرفدار آرزوی پول‌های میلیاردی را محقق می‌کند و در نهایت همین چهره‌های سینمایی هستند که با این ترفند، قیمت بازی را آنقدر بالا می برند که کار حتی به محاسبه قیمت به دلار کشیده شده است..

داروغه‌زاده معاون سازمان سینمایی در این خصوص به «ایران» می‌گوید: «این موضوع کاملاً صنفی است و دولت از نظر قانونی امکان ورود به قیمت‌گذاری دستمزد عوامل سینما را ندارد، نظام تهیه کنندگی سینمای ایران به‌عنوان صنف کارفرما با هماهنگی‌های بیشتر می‌توانند در واقعی کردن و منطقی کردن دستمزدها تأثیرگذار باشند.

اما سؤال مهمی که ذهن‌ها را به خود مشغول کرده این است که چگونه شورای عالی تهیه‌کنندگان سینمای ایران می‌خواهد تهیه‌کننده متخلف را جریمه کند؟ با کدام مدرک و سند. تهیه‌کننده‌ای که یک قرارداد صوری با بازیگرش می‌بندد با همان قیمت متعارف و در پشت پرده کلید طلایی ماشین مدل بالا یا چکی با رقم نجومی به بازیگر می‌دهد را چگونه می‌توان تخلفش را اثبات کرد؟ تا بشود حتی جریمه‌اش کرد؟

نادر طریقت تهیه‌کننده و کارگردان می گوید «باید بازیگران دیگر را آورد. من شنیدم بازیگری که من برای نقش دومم هم شاید به زور راضی شوم با او قرارداد ببندم، در جایی دیگر گفته 700 میلیون تومان پول می‌گیرم تا بیایم. چطور جرأت می‌کند چنین حرفی بزند؟

راست هم می‌گوید چون من و امثال من که چنین پول‌هایی نمی‌دهیم کسی با او قرارداد می‌بندد که پول کثیف دارد و بابت آن هم کلی پول به جیب می‌زند. بعضی بازیگران با خودشان اسپانسر می‌آورند و می‌گویند من مثلاً 400 میلیون پول می‌گیرم ولی اسپانسر بیارم و 50 درصد پول را هم برمی دارم.

یکدفعه می‌بینیم دستمزد آن بازیگر بالای دو میلیارد تومان می‌شود. و این یک معضل بزرگ است باید بازیگران جوان و خوب را آورد و نقش‌های خوب به آنها داد.

او در پاسخ به اینکه افزایش بی‌رویه و بی‌قاعده دستمزدها چه لطمه‌ای به سینماگران مستقل می‌زند؟ می‌گوید:«دستمزدهایی که بی‌رویه بالا رفته همه به خاطر اشخاصی است که پولشویی می‌کنند و پول‌های کثیفشان را وارد سینمای ایران کرده‌اند. باعث و بانی‌اش این افراد و برخی مؤسسات هستند. چون یک فیلمساز مستقل نمی‌تواند مثلاً 700 میلیون تومان دستمزد بدهد و بازیگران را به دستمزدهای بسیار بالا عادت داده‌اند.

آیا دستمزدهای کلان بازیگران بدون پرداخت مالیات منصفانه است؟

یکی از رسانه های خبری نوشته است:

با افزایش درآمدهای شماری از بازیگران سینما و همچنین درآمد کلان برخی سالن‌های سینما، این پرسش پیش آمده که آیا دستمزدهای کلان این شمار محدود بدون پرداخت مالیات منصفانه است؟

چگونه می‌توان از کارگران و کارمندان پیش از واریز حقوق مالیات بر حقوق وضع و کسر کرد؛ اما درآمدهای میلیاردی شماری از ستاره‌های سینما مشمول مالیات نشود؟ چالشی که با در نظر گرفتن یک تبصره برای سقف معافیت مالیاتی هنرمندان قابل رفع است.

فرهنگ ایران هیچ‌گاه رونق اقتصادی فوق‌العاده‌ای نداشته، ولی پس از سال 1362 ـ که یک گروه مخرب در بخش‌هایی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فرهنگ قدرت گرفتند ـ شرایط اقتصاد فرهنگ مستمراً بدتر شد. با این حال با توجه به آنکه فضای بسته‌ای در حوزه فرهنگ توسط مدیران وقت شکل گرفته بود، مخاطب، انتخابی جز تولیدات مورد تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نداشت.

با ظهور دیش‌های ماهواره بر پشت‌بام و آزادسازیِ اجتناب ناپذیر ویدیو، یکباره ریزش مخاطبی که انتخاب‌های تازه‌ای داشت آغاز شد و این ریزش به شدت سریع بود.

تا پیش از آن، تنها نمودهای کوچک شدنِ اقتصاد فرهنگ، مصادیقی نظیر کاهش قابل توجه شمار سالن‌های سینما و نیمه تعطیل شدنِ بسیاری از سالن‌های قدیمی بود و مسئولان وقت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ترجیح می‌دادند این آمارها را نیز اعلام نکنند تا سوءمدیریت‌شان مشخص نشود.

این تاکتیک تا وقتی که هنوز تکنولوژی در مدل عرضه محصولات سمعی و بصری تغییرات چشمگیری ایجاد نکرده بود، جواب داد و نزدیک به یک دهه اوضاع به همین منوال پیش رفت و سبد اقتصاد فرهنگ با وجود رشد جمعیت، رشد چشمگیری نداشت.

وقتی ماهواره و ویدیو به صحنه آمد و در ادامه ظهور فرم دیجیتال، عرضه محتوا را دگرگون کرد، بنیادهای سست اقتصاد فرهنگ ایران نمایان شد. طیف قابل توجهی که هنوز از محصولات سنتی فرهنگی نظیر نوار کاست، تماشای فیلم در سالن سینما، استفاده از کنسرت و... می‌رفتند و گزینه دلخواهشان را از مواردی که مجوز دریافت کرده‌ بودند، می‌جستند، سراغ گزینه‌های تازه و بدون مجوز رفتند.

اینجا بود که بحران اقتصاد فرهنگ آشکار شد و بسیاری از ناظران دریافتند که باید برای حفظ حوزه فرهنگ تسهیلات در نظر گرفت.

یکی از این تسهیلات، معافیت‌های مالیاتی بود که تقریباً برای همه اهالی فرهنگ در نظر گرفته شد و مطابق با دستورالعمل موضوع ماده 12 آیین نامه اجرایی تبصره 3 ماده 139 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مصوب 27 بهمن 1380 (معافیت موضوع بند(ل) ماده 139 اصلاحی قانون)، حوزه فرهنگ و بخش‌های مرتبط با آن نظیر تبلیغات در این حوزه با معافیت مالیاتی همراه شد.

این اقدام ضروری یکی از اتفاقات مثبتی بود که انتظار می‌روند همچنان پابرجا باشد، چرا که در کلیت اقتصاد فرهنگ، اتفاق مهمی رخ نداده و فرهنگ ایران در حوزه اقتصادی به شدت آسیب پذیر است. اکنون بسیاری از رسانه‌ها و به ویژه مطبوعات بدون پرداخت مالیات نیز به سختی دوام آورده‌اند.

در موسیقی، سینما، تئاتر، کتاب و... نیز وضعیت مشابهی حاکم است و اغلب فعالان این حوزه‌ها از محل فعالیت‌های تخصصی‌شان درآمد کلانی ندارند؛ اما در پنج سال اخیر، گروهی در این حوزه‌ها توانسته‌اند اندکی شرایط را تغییر دهند.

با افزایش دستمزدهای سینماگران در چند سال اخیر، برخی سینماگران از جمله شماری از تهیه کنندگان و برخی بازیگران دستمزدهای بسیار کلانی دریافت می‌کنند. این وضعیت قاعدتاً باید مشمول پرداخت مالیات شود اما با توجه به قوانین مورد اشاره، برخی سینماگران که درآمد میلیاردی دارند، از این قانون به شرط ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف هستند!

این رویکرد قطعاً منصفانه نیست و معافیت مالیاتی برای درآمدهای میلیاردی برخی هنرمندان در قانون در نظر گرفته نشده و در کشورهای صاحب سینما، معافیت مالیاتیِ بدون سقف برای سینماگران در نظر گرفته نشده است. چرا کارگر چاه نفت، مالیات بر حقوق می‌دهد؛ اما بازیگری با دستمزد میلیاردی چون محمدرضا گلزار یا برخی تهیه کنندگان سینما که درآمد نجومی از فروش فیلم‌هایشان دارند، معاف از مالیات هستند؟

این تبعیض به سادگی قابل رفع است و می‌توان با در نظر گرفتنِ یک سقف مشخص و معقول برای معافیت از مالیات، درآمد هر چهره هنری را که از این سقف عبور کرده بود، مشمول مالیات کرد.

این اصلاحیه به انصاف نزدیک‌تر است. آیا مسئولان وزارت اقتصاد به سمت ارائه چنین اصلاحیه‌ای می‌روند یا همچنان برخی چهره‌ها با درآمد میلیاردی از پرداخت یک ریال مالیات بر درآمد متکی بر قوانین معاف خواهند بود؟

در همین زمینه یک نماینده مجلس از دستمزدهای نجومی هنرمندان انتقاد کرد:

سیده فاطمه ذوالقدر نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به درخواست دستمزدهای نجومی بازیگران سینما پس از گرانی دلار و نبود نظارتی به این مسئله از سوی خانه سینما و سازمان سینمایی، گفت:

این مشکل از دیرباز وجود داشته است، به‎همین دلیل قرار بود سازمان سینمایی با تشکیل «نظام تهیه‌کنندگی سینما» کنترل و نظارت بر این مهم را در زیرمجموعه وظایف نظام تهیه‌کنندگی سینما قرار دهد.

وی افزود: با توجه به اینکه نظام تهیه‌کنندگی سینما تشکیل شده است، انتظار می‌رود هرچه سریع‌تر بازخورد آن در رابطه با کاهش دستمزدهای نجومی بازیگران دیده شود.

نماینده مردم تهران، ری، شمرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگرچه دستمزدهای سلبریتی‌ها در تمام دنیا نسبت به بسیاری دیگر از اقشار جامعه بالاتر است اما این مسئله نباید جنبه نجومی به خود بگیرد تا جایی که یک فیلم و تولیدکننده داخلی قادر به ساخت فیلم نشده یا مجبور شود از کیفیت اثر تولیدی خود بکاهد.

*انفعال سازمان سینمایی و خانه سینما درباره دستمزدها پذیرفتنی نیست

نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، رتبه‌بندی بازیگران و نظارت بر دستمزدهای آن‌ها را پیشنهاد داد و افزود: انفعال از سمت سازمان سینمایی و خانه سینما در رابطه با نظارت بر دستمزدهای بازیگران پذیرفتنی نیست، در واقع بازیگران و تهیه‌کنندگان نباید در این زمینه سلیقه‌ای رفتار کنند.

وی با تاکید بر اینکه ادامه این اتفاق برای سینمای ایران خوب نیست، توضیح داد: متاسفانه مسئولان فرهنگی نیز به فکر پرورش استعدادهای درخشان در عرصه بازیگری سینمای ایران نیستند، به همین دلیل در چنین شرایطی تا مادامی که جایگزینی وجود ندارد فیلمساز مجبور است از همین بازیگران گران‌قیمت استفاده کند تا بتواند یک فیلم بفروش بسازد.

ذوالقدر با اشاره به اینکه سینمای ایران تقریبا ورشکسته است و با رکود تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال رو به رو است، تاکید کرد: نهادهای مرتبط با سینما باید برای بهبود وضعیت فعلی این هنر تجمیع کرده و بسیج شوند چرا که می‌تواند از طریق تولید فیلم وضعیت اقتصادی بسیاری صنوف موجود در این عرصه را بهبود بخشند.

چندی پیش تهیه‌کننده فیلم سینمایی «شماره ۱۷ سهیلا» از افزایش چشمگیر دستمزد بازیگران سینما انتقاد کرده و گفته بود: یک بازیگر کمدی که قبل از افزایش قیمت دلار دستمزد ۳۰۰ میلیون تومانی مطالبه می‌کرد، امروز و به بهانه افزایش قیمت دلار، دستمزد خود را به ۷۵۰ میلیون تومان رسانده است!

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «مادری» هم نسبت به ورود پول‌های مشکوک به سینمای ایران و بالا رفتن دستمزدهای برخی از بازیگران به شکل نجومی‌هشدار داد و از این روند انتقاد کرد.

تهیه‌کننده «مالاریا» نیز معتقد است: وقتی تولید صورت نگیرد تمام صنوف سینما دچار مشکل و بسیاری از دست‌اندرکاران سینما بی‌کار می‌شوند، لذا به نظرم بازیگران باید منصفانه‌تر برخورد کنند؛ زیرا اگر آن‌ها دستمزدهای عادلانه بگیرند، شرایط تولید بهتر می‌شود و وقتی تولید بیشتر شود، کار در تمام صنوف زیرمجموعه سینما رونق پیدا می‌کند.

انتقاد روزنامه جمهوری اسلامی از صدا و سیما