در چند سال اخیر رویکرد ریالیسم اجتماعی تبدیل به تنها رویکرد اغلب فیلمسازان در سینمای ایران شده و در این شرایط که فقط به یک ژانر پرداخته می شود،تجربه گرایی فریدون جیرانی از چند جهت تحسین برانگیز است.هم حق انتخاب بیشتر و بهتری به مخاطب می دهد و هم در کارنامه خودش یک حرکت تازه است.
جیرانی در خفگی همچون عنوانش، فضایی خفه و تیره و تار را ترسیم کرده که با فرمت سیاه و سفید و توجه به کنتراست رنگها این خفقان و اضطراب دوچندان شده. فیلمبرداری از نقاط قوت فیلم است. از معدود دفعاتی است که فرمت سیاه و سفید نه به عنوان راهکاری مبنی بر متفاوت نمایی بلکه کاملا در خدمت تبیین مفاهیم
مورد نظر در داستان عمل می کند.
الناز شاکردوست در فیلم خفهگی
برگ برنده دیگر فیلم تلاش جیرانی در جهت شکستن پرسونای شکل گرفته بازیگران فیلمش است. الناز شاکردوستی متفاوت که نشان می دهد اگر کارگردان ماهری مقابلش باشد می تواند فراتر از حضور فیزیکی صرف در سینمای تجاری، در فیلمهایی مثل خفگی هم تاثیرگذار ظاهر شود. نوید محمدزاده هم دیگر آن پرسونای عصبی و پرخاشگر با بازی برونگرا نیست بلکه کاملا انرژی اش کنترل شده . هر چند که در کل بازی اش متوسط است اما در تلاش جیرانی برای یک بازی دیگرگون نمی توان شک کرد.
الناز شاکردوست و ماهایا پطروسیان در فیلم خفهگی
اما مهمترین امتیاز مثبت فیلم درک عمیق جیرانی از فضاسازی و قواعد ژانر است. از طراحی صحنه و لباس محیط بیمارستان گرفته که به خوبی فضایی مالیخولیایی و رازآلود را برجسته می کند تا چهره پردازی سرشار از جزییات که نشان می دهد جیرانی بعد از فیلمهای متوسط و ضعیف چند سال اخیرش، دوباره به روزهای اوجش مثل ساخت فیلم قرمز بازگشته است.
اما فیلم ضعف هایی هم دارد که باعث می شود فراتر از یک فیلم خوب قابل ارزیابی نباشد. از شخصیت پردازی الکن قهرمان داستان گرفته تا برخی نشانه های روز جامعه ایرانی که کمتر با فضای فیلم قابل انطباق است. به راحتی می شد از نشانه هایی مثل گوشی موبایل و امکاناتش پرهیز کرد و برخی دیالوگ های سطحی و توضیح دهنده را حذف کرد تا فیلم ایجاز و اعجاز بیشتری داشته باشد. منطق برخی صحنه ها نیز به هیچ وجه شفاف نیست و بیشتر بر تصادف استوار است.از بی منطقی گریز زن بیمار از بیمارستان گرفته تا نوع رابطه دو برادر با عروس خانواده که پشتوانه مستدلی ندارد و مصنوعی و تک بعدی جلوه می کند.
پردیس احمدیه در فیلم خفهگی
اما با وجود این نکات ضعف، تماشای خفگی را می توان توصیه کرد. خون تازه ای در رگ ریالیسم زده سینمای ایران با چنین فیلمهایی جاری می شود و باید بیشتر از تنوع ژانر و تجربه گرایی حمایت کرد.
جیرانی چند گام جلوتر از فیلمهای چند سال اخیرش حرکت کرده که در مقابل فیلمسازان با سابقه ای که حتی سایه ای از کارهای خوبشان را تکرار نمی کنند،این پیشرفت، دستاورد بزرگی است.
شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]
شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.
نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلمهای سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.
م ک