نقد و بررسی فیلم اله

قبل از اینکه این فیلم را بهترین اثر امسال جشنواره ی کن بنامیم بهتر است اندکی تامل کنیم چرا که معناهای ضمنی اثر چنان مشکل دارند که لازم است زمان بیشتری را صرف پرداختن به آن ها کرد. با اینحال جای شکی نیست که فیلم بسیار هیجان انگیز و بینهایت دلهره آور است. با قدم گذاشتن به راهی پرخطر در حیطه ی ژانری از مد افتاده ، اله بد عمل نمیکند و خیلی کم لغزش دارد. ورهوون با فیلمش مستقیم به سمت جهنم نشانه رفته . او با بی پروایی ما را با خود به مسیری خطرناک میبرد.

با بازی در نقش میشل لبلانک ، مدیر اجرایی پول دار بازی های کامپیوتری ، هوپرت نقش مستبدانه ای را ارائه میدهد و بین کاراکتر خود و تماشاگران اندک فاصله ای ایجاد میکند.اله با بی پروایی او را نه بمثابه قربانی بلکه همچون تلفات دنیایی که جزئی آن است یا یکی از ضمائم و متعلقات آن نشان میدهد. در دفتر کار شیک و منظمش ، میشل با بی اعتنایی از کنار مدل نیمه برهنه ای که حالت جنسی خشونت آمیزی به خود گرفته عبور میکند. بازی کامپیوتری پرفروش او به کاربران نقش غول متجاوزگر جنسی را میدهد که با آلت بزرگ مارمانندش با زنی از پشت نزدیکی میکند.

علاوه بر این، کاشف به عمل می آید که میشل دختر چارلز لبلانک ، قاتل زنجیره ای دهه ی 70 است که حال پشت میله های زندان بسر میبرد. حتی جایی از فیلم بیان میشود که میشل نیز در جرم های پدرش دخیل بوده است. بر طبق گفته ی میشل پدرش فردی " عفریت " بود ، در دید مادر میشل ( جودیت ماگره) او " مردی معمولی بوده است". فیلم غیر مستقیم بیان میدارد که انسان میتواند هر دوی این ها باشد.

خدا به ما رحم کند که دست ورهوون باز است. کارگردان به خودش بابت آزار دادن و مغشوش کردن ذهن مخاطبانش ( و شاید ذهن خودش) افتخار میکند.این کارگردان هلندی در دوران خود ، با “غریزه ی اصلی 198" سینمای بدنه ی هالیوود را تکان داد، با " سربازن سفینه " آن را گیج کرد و با فیلم " دختران شو 1995" آب سردی بر این سینما ریخت.با اینحال فیلم " اله elle" دیوانه وار ترین اثر او تا به امروز است.فیلمی که با بی پروایی خطوط قرمز را بالا پایین میرود و دائما از حالت ترسناک قیرگونه به هجویه ی تند و به کمدی خانگی جابه جا میشود.

برای مدتی طولانی ، بنظر میرسد که فیلم ورهوون قضیه ی تجاوز را فراموش میکند.میشل ظروف شکسته را از روی زمین برمیدارد و خودش داخل وان میرود.او شغل طاقت فرسایی دارد، همچنین با مشکلات خانوادگی زیادی دست و پنجه نرم میکند. او از دست پسر دخترمانندش و دوست دختر حامله ی او عصبانی است.میشل نگران مادر اوست که اصرار دارد که دخترش با پسر ژیگولوی او ازدواج کند.او رابطه ی جنسی نامعقولی با شوهر همکارش دارد.بااین همه ، خاطره ی تجاوز همچنان در گوشه ی ذهن او آرام گرفته وهر از گاهی ما ترس ناشی از این تجاوز را حس میکنیم. میشل هم به نوبه ی خودش از این خاطره یکه میخورد.

چه فیلم تکان دهند ه ای برای بستن رقابت های امسال جشنواره ی کن !. اگر نمایندگان تصور میکردند که با فیلم لطیف و آرامی جشنواره را ترک میکنند ، با این فیلم همه ی تصوراتشان بهم ریخت.آن ها در تاریکی سالن نشستند و تلنگر بزرگی خوردند . اله (Elle) اثری پرسرو صدا و تکان دهنده است که قطعا جرقه ی بحث های زیادی را ایجاد میکند. اندکی مانده به خط پایان جشنواره ، این فیلم بطور ناگهانی سر می رسد و بر خلاف سایر فیلم های امسال کن، غرشی عظیم به درون زندگی مشتعل و برآشفته ی ما روا میدارد.

مترجم: حسین ملاشاهی زارع