دروغ‌های دوست داشتنی!

متولد 65 اولین فیلم بلند مجید توکلی شروع خوبی دارد، مهم ترین عامل این حُسن تعریف درست و به قاعدۀ قصه است ، متولد 65 می کوشد تا لحظات جذاب و سرخوشانه یی را از دو جوان که سالگرد آشنایی شان است به نمایش بگذارد ، مهترین عامل ایجاد ارتباط مخاطب با فیلم شیوه ی تعریف کردنِ قصه است قصۀ که در چارچوب سینما تعریف می شود از سوی دیگر هسته ی مرکزی فیلم برای ارتباط با مخاطب راه درستی را درپیش می گیرد افشار و خاطره که نامزد رسمی هم هستند قصد دارند یک روز مثل آدم های پولدار زندگی کنند اما شیطنت و دروغ هایشان باعث می شود که در یک بحران گیر بی افتند ، فیلمساز ما قصۀ اولین فیلمش را با یک ایده ی نو و بکر سروشکل می دهد ؛ و در همین راستا سمت و سوی فیلم به آنچه که مخاطب از سینما توقع دارد می رسد ، عنصر اصلی متولد 65 بر پایه ی دروغ بنا شده است و همین دروغ باعث می شود افشار و خاطره به دام بهرامی و زنش بی افتند، توکلی راه درستی را در پیش گرفته است و در تعریف این قصه سعی کرده علاوه بر خلق مناسبات شخصیتی یک زوج دهۀ شصتی به بحران های دیگر هم دست پیدا کند به طور مثال از دقیقه ی پانزده که خاطره و افشار وارد خانۀ بهرامی می شوند شخصیت های افشار و خاطره قوام پیدا می کنند دروغ ها و اعتماد به نفس کاذب افشار و اینکه می خواهد هر طوری شده دلِ خاطره را بدست بیاورد باعث می شود فضای کلی فیلم به سوی دیگری برود از همین حیث با رد و بدل شدن های دیالوگ ها اتمسفر قصه رنگ و بوی دیگری می گیرد

و توکلی به عنوان فیلمساز توانسته است این دوگانگی فضا را به بهترین شکل جلو ببرد از شروع بحران و اینکه افشار به دروغ خودش را پسر ابک جا می زند تا زمانی که بهرامی آن ها را گروگان می گیرد فضای قصه دو پهلو می شود از یک سو عشق افشار و خاطره و از سوی دیگر سوتفاهمی که پیش می آید باعث می شود در اواسط داستان آن شور و هیجان اولیه را از دست بدهد اما توکلی با هوشمندی لایه هایی را در قصه لحاظ کرده است که در اوج داستان در زمانی که افشار می خواهد در مقابل بهرامی پرده از دروغ هایی که گفته است بردارد فاز قصه تغییر می کند و حالا خاطره می فهمد که افشار تاریخ تولدش را هم به او دروغ گفته است یا وجود خانم همسایه که باعثِ جریحه دار شدن حسادت خاطره می شود، این ها ریزه کاری های فیلمساز برای سر و پا نگه داشتن درام به حساب می آید که توکلی توانسته است به درستی از آن ها استفاده کند، به طور مثال وقتی که خاطره متوجۀ سنِ افشار می شود که از او دوسالی کوچک تر است سمت و سوی فیلم به شخصیت پردازی  می رود اساسا متولد 65 گره یی برای ایجاد موقعیت درام ندارد این دوشخصتِ قصه هستند که برای خودشان گره می آفرینند ، بهرامی با آن مختصات شخصیتی می تواند درک کند که افشار و خاطره نسبتی با محسن ابک ندارند  و همۀ رفتارهای شخصیتی افشار مثل بلیارد بازی کردم یا حرف زدن او می تواند یک شباهت باشد اما او به دلیل ضرر مالی نمی خواهد به این درک برسد که اشتباه کرده است  

از زاویه ی دیگر متولد 65 بستر سازی مناسبی را برای قصه پردازی از یک بحران را گسترش می دهد اگر چه افشار پسر محسن ابک نیست اما مختصات شخصیتی او و ارضای روحی اش از دروغ گفتن و بداهه گویی و اعتماد به نفس کاذبش که به نوعی کلاه برداری محسوب می شود شاید شواهدی ست از کاراکتر مجهول محسن ابک ، بستر سازی عاشقانه ی فیلم و نسبت دادن فیلم به دهه شصتی ها شاید بی ربط به نظر برسد این قصه می تواند برای هر دهه یی  باشد، شروع سرخوشانه ی فیلم و لایه های تفکری افشار و خاطره به دهه شصتی های نزدیک نیست فیلمساز اگر صرفا قصد پرداختن به این دهه را داشت باید از المان ها و روابط منسجم تری میان افشار و خاطره استفاده می کرد اگر چه با توجه به کلیت فیلم اگر این دوجوان دهه هفتادی با پنجاهی باشند به کلیت فیلم آسیبی وارد نمی شد چرا که رویای سرخوشانه بودن و ثروتمند بودن در هر دهه یی می تواند اتفاق بی افتد اما اینکه فیلمساز تاکید داشته است که فیلمش یک عاشقانۀ دهه ی شصتی است کمی اغراق  به نظر می رسد اگر چه لحظات و دیالوگ های عاشقانه در فیلم زیاد است اما این دوشخصیت می توانند برای هر دهه یی باشند اتفاقا سرخوشی های آن ها بیشتر به دهۀ هفتاد شبیه است تا شصت، اما توکلی به درستی شخصیت پردازی می کند و فارغ از کلیشه و شاخه و برگ اضافی در مسیر خط روایی داستان معرفی شخصیت می کند که به طور مثال در دهۀ نود و در اوج ارتباطات آزاد دختر و پسری خاطره یک برادر غیرتی دارد که به او گوشزد می کند فلان ساعت خانه باشد.

با اینکه فیلم در یک لوکیشن محدود به جلو می رود اما توکلی سعی کرده است دو داستان را به جلو ببرد اول جریان کلاه برداری بیست ساله را و بعد جریان عشقی که میان افشار و خاطره است این دو داستان در بستری تراژیک و عاشقانه گسترش پیدا می کند، فیلمساز ما توانسته با بعضی از دیالوگ ها فضا را بشکند و خنده ی ملیحی را از مخاطب بگیرد این شکستگی فضا باعث شده که مخاطب تک لوکیشن بودن فیلم را فراموش کند و غرق در عاقبت داستان شود، پایه و اساس فیلم با منطق شکل می گیرد و این منطق باعث می شود ساختار درام با دیالوگ های متبحرانه به هدف اصلی اش برسد، اگر چه در پایانبندی همدست بودن محمودی با ابک غافلگیری مناسبی برای مخاطب به حساب نمی آید اما همین که فیلمساز در فضای برفی خاطره و افشار را در حال رفتن در یک خیابان سرپایینی نشان می دهد ارجاع درستی از مناسبات فرهنگی و جایگاهِ اجتماعی آن هاست، به نظر نگارنده پایان متولد 65  باز است به این دلیل که احتمال دارد افشار همان راهی را برود که ابک رفته است شاید او به دلیل چرب زبانی اش بتواند کلاهبرداری هم بکند اما این ها فقط یک احتمال است و امکان دارد که افشار و خاطره سر عقل بیایند و دیگر به دلیل خوشگذرانی از این گونه تفریحات استفاده نکنند.

متولد 65 به عنوان فیلم اول مجید توکلی اثری امیدوار کننده یی است چرا که فیلمساز ما فارغ از افه های تصویری و استفاده عجیب و غریب از نورپردازی و لنز دوربین یا تقلب از سینمای فیلمسازان موفق توانسته قصۀ جمع و جوری را روایت کند و در ادامه ریسک توکلی در انتخاب بازیگر ستودنی است اگر چه پدرام شریفی و هنگامه حمیدزاده جزو چهره های سینما نیستند اما توانایی آن ها سبب شده است که متولد 65 موفق به نظر برسد و از سوی دیگر این فیلم گام بلندی برای توکلی به حساب می آید چرا که نوع فضا و انتخاب سوژه و به هدف رسیدن آن از مهم ترین ویژگی های متولد 65 در جذب مخاطب عام و خاص سینما به حساب می آید .

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.  [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]