یادداشتی کوتاه بر فیلم هفت سامورایی

کوروساوا در کتاب‌های سینمایی، بیش از هر فیلمِ دیگرش با راشومون معرفی می‌شود. اما تا کنون برای من هر کدام از فیلم‌هایش عالمی بوده. چیزی که در کوروساوا بیش از هر چیز مرا جلب می‌کند، تکنیکِ روایت‌گری اوست. وقتی می‌گویم «تکنیک» منظورم ایجاد ساختار جدیدی برای روایت نیست. -البته نوع روایت راشومون واقعن ساختار متفاوتی دارد- بلکه منظورم نوعی اشتیاق به قصه‌گویی و ساختن داستان برای تمام شخصیت‌های فیلم است، هرچند داستانی کوتاه و در حد چند جمله یا چند نقل قول.

هفت سامورایی فیلمی ست نزدیک به سه ساعت که در لحظه‌ی اول آدم‌هایی مثل ما را پس می‌زند. اما همیشه می‌دانم که کوروساوا چیز دیگری است و حتی اگر فیلم شش ساعته هم ساخته باشد، برای تمام لحظه‌های فیلم قصه در نظر گرفته است. تکنیک دیگری که کوروساوا در روایت‌گری دارد این است که گاهی روایت را از حاشیه‌ای‌ترین بخش، با استفاده از شخصیت‌هایی که در روند اصلی داستان نقشی دست دو دارند، شروع می‌کند. هفت سامورایی، با سکانسی طولانی عجز و لابه‌ی روستایی‌ها شروع می‌شود که در میدان دهکده جمع شده‌اند و به خاطر بدبختی‌شان فریاد می‌کنند. سامورایی‌ها نیم ساعت بعد، یکی یکی و با ناز و عشوه از راه می‌رسند. به این ترتیب تماشاگر وقتی با سامورایی‌ها روبرو می‌شود، ضمن این‌که مشتاق دیدن‌شان است، حسابی شیرفهم هم شده که این سامورایی‌ها قرار است چه بکنند.

کوروساوا تکنیک درام‌نویسی غربی را به خوبی می‌داند و به خوبی هم استفاده می‌کند. اما چیزی که فیلم‌های او را متمایز می‌کند، روح شرقی حاکم بر فیلم‌های اوست. چیزی مثل شرافت سامورایی که در تمام این فیلم موج می‌زند. سامورایی‌هایی که به کمک روستایی‌ها می‌روند، آدم‌های جنگ‌جویی نیستند، حاضرند در برابر غذا کار کنند، به لباسِ سربازان کشته شده در جنگ احترام می‌گذارند و … دست آخر هم با وجود آن‌که دهکده را از دستِ راه‌زن‌ها نجات می‌دهند، خودشان شکست خورده‌اند