جای خالی زاپاس

همیشه لازم نیست برای دیدن یک شاهکار یا یک فیلم غافلگیر کننده به سینما برویم. خیلی وقت‌ها برای دیدن فیلمی باید به سینما برویم که حالمان را خوب کند، قصه‌ای خوب ببینیم و اگر لبخندی هم به بر لب‌مان نشست که چه بهتر. این‌طور فیلم‌ها قرار نیست شاهکارهای تاریخ سینما بشوند، این فیلم‌ها باید به وظیفه داستان‌گویی برای مخاطب عمل کنند و بتوانند حال او را خوب کنند. با این توضیح فیلم‌های سینمای بدنه یا به عبارت دیگر دامنه‌های سینما فیلم‌های مهمی محسوب می شوند و زاپاس از این دست فیلم‌هاست. فیلمی که رده‌بندی آن برای خانواده‌ مناسب است و به نظر می‌رسد افزایش فیلم‌هایی که رده‌بندی آنها مناسب برای تمام سنین است کلید آشتی همۀ قشرهای مردم با سینما باشد. البته ممکن است مخاطبان محترم سینما به کمدی‌هایی که رده‌بندی دارند نیز اقبال نشان دهد اما توجه به این نکته لازم است که فیلم‌های طنزی مثل زاپاس سینمای بدنه‌ای سالم ایجاد می‌کنند و می‌توانند در دراز مدت ذائقۀ مخاطب را ارتقا دهند.

در هر حال زاپاس را از جمله فیلم‌هایی باید دانست که به سبب گونه و لحن و فضای داستان هم حال تماشاگر را خوب می‌کنند و هم از طنزهایی است که سینمای بدنه‌ای جدی را نمایش می‌دهد. سینمای بدنه‌ای که قابلیت نقد دارد و لابه‌لای شوخی‌هایش حرف‌های خوبی می‌زند.

زاپاس  بر روی کاغذ(یا همان حالت بالقوه) فیلم خوبی است. بازیگران طنز نام‌ آشنا، لوکیشن چشم‌نواز و فضای داستانی متفاوت (طنز فوتبالی) سه برتری فیلم هستند. اما این داشته‌ها به طور کامل به بهره‌برداری نمی‌رسند و متاسفانه با کم‌ دقتی در فیلم‌نامه این دارایی‌ها در حالت حداقلی استفاده می‌شوند. مثلا راوی داستان پس از چند سکانس ابتدایی فیلم دیگر آن نوجوان پر شور و طناز دقایق ابتدایی نیست و لحن فانتزی فیلم کم کم از بین می‌رود، هرچند یکی از مواردی که تا انتها فیلم را گرم نگه می‌دارد بازی خوبامیر جعفری(در نقش داود)، جواد عزتی(در نقش سعید) و الناز حبیبی(در نقش نعنا) است.

زاپاس  ایده‌های خوبی در مضمون دارد و در تلاش است تا بحث بلوغ را با بیانی استعاری طرح کند، چیزی که همیشه با لکنت بیان می‌شود.

از ایده‌های خوبی که در فیلم به هدر رفته نقش پسربچۀ فیلم است، این شخصیت در ابتدای فیلم راوی داستان است اما در ادامه از روایت خارج می‌شود و اگر باقی می‌ماند، قادر بود به قوت یک فیلم با موضوع بلوغ اجتماعی پسران کمک بیشتری کند و از این دریچه به خوبی ضرورت آماده شدن دختران و پسران را برای ازدواج نمایش دهد؛ آموزشی که در این دوران، جامعۀ ما به جد به آن احتیاج دارد، آموزه‌هایی در جهت پرورش قوۀ تصمیم گیری افراد جامعه.

این بیان استعاری اشکالاتی نیز دارد و از این موارد عدم تبیین و توضیح درست از دریاچه‌ای که نشان مردانگی است. چرا شنا کردن در دریاچه نشانۀ مردانگی شده است؟ و چرا نقشی که امیر جعفری بازیگر آن است از انجام این سنت پدران خود سرباز می‌زند؟ و حالا نقش و عاقبت پسر بچه فیلم، که جسارت کرده و در دریاچه پریده چه خواهد بود و چه اتفاقی قرار است برای او رخ دهد.

با این حال تم داستانی تیم فوتبال و ایده‌هایی مثل بازیکن خارجی فضای فیلم را گرم‌تر می‌کند، هرچند که متاسفانه باید زاپاس  را اثری متوسط دانست. هرچند همین فیلم متوسط به دلیل دو ویژگی بر بسیاری از فیلم‌های طنز امسال رجحان دارد؛ اول اینکه داستان زاپاس  در دل چند خانواده رخ می‌دهد و نکتۀ بعدی اینکه رده بندی سنی فیلم مناسب برای همۀ گروههای سنی است و خانواده‌ها به راحتی می‌توانند با هم به دیدن فیلم بروند. و نهایتا تجربۀ سریال سازی برزو نیک نژاد به او کمک کرده تا جای ساخت کمدی‌های پیچیده که فهم طنز آن دانش آکادمیک لازم دارد، زبان و لحن مخاطب پسند را انتخاب کند و از طرف دیگر به هر وسیله‌ای دست نزند تا مخاطب را بخنداند.