سیانور – تاریخ – رسانه

روایتِ سیانور به سال‌های آغازین دهه ۵۰ می‌پردازد و تغییر ایدئولوژیک و مبارزاتی مجاهدین خلق را به تصویر می‌کشد. سازمانی که در آغاز فعالیت‌های خود با اعتقادات اسلامی حرکت می‌کرد اما پس از مدتی مبنای مبارزاتی و تفکری خود را از اسلام به مارکسیسم تغییر داد.

این تغییر ایدئولوژیک، توسط اعضای با سابقه سازمان با عکس‌العمل‌های متفاوتی مواجه شد و در این میان عده‌ای از رئوس سازمان با عدم پذیرش این تغییر تصمیم بر جدایی از سازمان گرفتند تا با ایجاد یک شاخه جدا، به مبارزه خود بر اساس مبانی اسلامی ادامه دهند. نتیجه‌ی این تصمیم، اقدام سازمان برای تصفیه آنهاست و این جریانات محور اصلی فیلم سیانور را تشکیل می‌دهد.

در بین انبوه فیلم‌های کنونی سینمای ایران می‌توان گفت این فیلم جزو معدود کارهایی‌ست که ارزش سینمایی دارد. روایت تاریخی که در سیانور شاهد آن هستیم بیانی بی‌طرف و صادقانه دارد و از جمله نکات مثبت فیلم آن است که تاریخ را قربانی وجه رمانتیک قصه نکرده است. جالب این است که دیالوگ‌های زیاد فیلم به هیچ وجه آزار دهنده نیست و در راستای تشریح سیر تحول ایدئولوژیک سازمان مجاهدین خلق برای مخاطب قرار می‌گیرد.

جایگاه داستانی رابطه عاشقانه‌ی فیلم بین یک افسر ساواکی و یکی از مجاهدین خلق که روایتی غیر واقعی بود را می‌شد با جایگزینی زوج «شریف‌واقفی» و «لیلا زمردیان» ارتقا داد تا دیگر نیازی به یک داستان جانبیِ به دور از واقعیت در فیلم نباشد و به این طریق فیلم به روایتی مستند تر تبدیل گردد.

از جمله نقدهای وارد بر سیانور تمرکز بیش از حد ضرورت بر روی افسر ساواک است و تصویری که در فیلم از ساواک نشان داده شده، در کنار پرداختن به وحشی‌گری‌های ساواک در قبال زندانی‌ها و رفتار خشن آن‌ها، تصویری خاکستری اما رو به مثبت است. دل‌رحمی افسر ساواکی در قبال عشق دیرین خود که در فیلم به آن پرداخته، بر خلاف روایت‌ها و شناختی است که از ساواک به جای مانده و این نحوه معرفی از ساواک می‌تواند برای مخاطبینی که آن سال‌ها را خود تجربه نکرده‌اند غلط انداز باشد.

فلش‌بک‌های فیلم بی‌هیچ اخطار یا اعلانی به مخاطب صورت می‌گرفت و تنها از تغییر برخوردهای شخصیت‌ها با یکدیگر بود که مشخص می‌شد فیلم به عقب بازگشته است و این روش برای همراهی مخاطب با فیلم ایجاد وفقه می‌کرد.

به هر حال سیانور در سینمای ایران، حرکتی رو به جلو است و تاریخ معاصر ایران که انباشته از داستان‌ها و عبرت‌هاست نیازمند توجهی بیش از این از طرف سینماست. آگاهی نسل جدید ما از گذشته‌ای که کمتر از ۵۰ سال هم از آن فاصله نگرفته‌ایم بسیار اندک است و این خلاء را چه پدیده‌ای بهتر از سینما و رسانه می‌تواند پر کند؟!

 شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.  [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]