نقد کارتون شهر اشباح

کارتون شهراشباح با رای بینندگان به عنوان پنج کارتون دیدنی دنیا انتخاب شده؛ کارتونی که مطمئناً فراز و فرودهای معنایی آن برای همه قابل درک نیست اما لذت بردن از دیدن آن چرا.
بدونه شک برای فهم دقیق این کارتون باید یا یک ژاپنی بود یا آشنا با فرهنگ و دین آن سرزمین در غیر این صورت درک آن بسیار سخت وسخی می گردد چرا که مفاهیم بودیسم از جمله تناسخ در آن بسیار دیده می شود همچنین وجود ارواح مردگان در بین زندگان و به دنیای باقی نرفتنشان و اعتقاد عجیب آنها به طلسمهای ریز و درشتی که زندگی ما انسانها را در محاصره خود گرفته اند!
این کارتون از داستانی چندلایه و با مزامین مختلف اخلاقی و اجتماعی ساخته شده و نماد سازی از جنس خاور دوری در آن به خوبی بچشم می خورد (به امید اینکه روزی کارتونهایی با این عمق در مورد فرهنگ ایرانی اسلامی ما ساخته شود.) که البته برای ما که بیننده مشرق زمینی این کارتون هستیم و به هرحال قرابتهای فرهنگی]تا حد کمی[ با آنها داریم بازهم عجیب و گاهی غیرقابل درک بنظر میرسد!
اما برخی از این کدها و نمادها در سرتاسر دنیا یکسان هستند و هرقالبی که بر اندام آنها بکنید باز حقیقت خود را نشان می دهند، مانند: مهر، احترام، اخلاق خوش، عشق و... که همگی به خوبی در این کارتون به چشم می خورند.
در فیلم دخترکی را میبینیم که بسیار با محبت و نگران خانواده و دوستان خود است اما پدر و مادر مادی گرایی دارد که بر اثر طمع خود و زندگی بی روح خود تبدیل به خوک می شوند! که می توان آنها به عنوان سمبلی برای بسیاری از انسانهای این عصر زمان در نظر گرفت.
فیلم پیامهای مهمی را برای مخاطب خود دارد و این مخاطب در درجه اول باید کودکان باشند چرا که هم از ابزار کارتون استفاده کرده و هم اینکه از یک کودک به عنوان شخصیت اول و محوری داستان سود جسته؛ برای این منظور فرهنگ سازی و تربیت فرزندا خود را از همان دوران کودکی و به زیبایی در قالب فیلم به آنها می آموزند، چند پیام فیلم را در زیر برایتان فهرست وار ذکر می کنم:
1- «اگر کار نکنی یوبابا تو رو تبدیل به حیوون می کنه!» که تاکید دارد بر کار کردن و انسان بی کار را به حیوان و در کارتون به خوک تشبیه کرده اند که تنها کارش خوردن است فارغ از این موضوع که قرار است غذای دیگران شوند!
2- برای پیدا کردن کار باید مُصر بودن خود را نشان دهی – داشتن جدیت در پیدا کردن کار و انجام درست آن.
3- از نشانه های نشان دادن ادب هم می توان به این موارد اشاره نمود:
احترام گذاشتن به کسانی که به ما کمک می کنند.
در زدن قبل از ورود به جایی.
به محبت به دیگران نگاه کردن و ذن خوب نسبت به آنها داشتن.
و...
یوبابا با عوض کردن اسامی افراد به آنها فرمانروایی می کرد، مانند سیاستمداران امروزی که با دادن کد به انسانها و به رسمیت شناختن آن کد بجای نام واقعی افراد، بر آنها فرمانروایی می کنند در نتیجه اگر انسانها ماهیت فردی اصیل و اولیه خود را فراموش کنند و خود را تنها جزئی از یک کل بدانند «هرگز راه خانه شان (خودشناسی شان) را پیدا نمی کنند!»
در انتها می توان گفت که این کارتون بیشتر برای اینکه برای کوچکترها باشد شاید برای بزرگترها ساخته شده باشد تا آنان را در مورد هویت خودشان و سیستم های سیاسی جوامع به فکر وادارد.