نقد و بررسی فیلم پاکسازی: هرج و مرج

موفقیت فیلم پاکسازی، تعجب همگان از جمله نویسنده و کارگردان آن جیمز دیموناکو را برانگیخت. بلافاصله پس از این اتفاق، مدیر استودیوی جهانی از وی درخواست کرد تا داستان فیلم پس آیند آن را بنگارد. نتیجه این تعامل، تولید فیلم داستانی پاکسازی: هرج و مرج بود که اتفاقات آن در جهانی یکسان با فیلم قبلی منتها یک سال بعد از فیلم اول رخ می دهد. خوشبختانه، دیموناکو علاقمند به انجام کارهای جدید و نه تکرار حمله عناصر بیگانه به جهان است که در فیلم تسویه حساب نمود یافته بودند. این بار، او قاعده ها را بر هم زده است و ما را به جهان بیرحم کوچه و خیابانها رهنمون ساخته است. در نتیجه، یک فیلم حادثه ای محتوی داستانهای بقا تولید شده است. این فیلم، شباهتهای بسیاری به فیلمهای ساخت استالونه و شوارتزنیگر در دهه 1980 دارد.

با این حال، پاشنه آشیل این فیلم در فرضیات و مبناهای شالوده ای آن است. مبنای فیلم پاکسازی، به تصویر کشیدن یک سیاست اجتماعی بحث برانگیز است که منجر به حصول موفقیت های بزرگ شده است. با این حال، این سیاست اجتماعی هزینه های هنگفتی را در بر دارد. در تاریخ 22 مارس هر سال، قانون کیفری کشور به مدت 12 ساعت به حالت تعلیق درمی آید. همه افراد جامعه مجازند تا هر کاری تمایل دارند، انجام بدهند. حتی افراد مجازند یکدیگر را به قتل برسانند و هیچ مجازات قانونی آنها را تهدید نخواهد کرد. آنها مختارند افسار حیوان درون خود را رها کنند یا در درون خانه های مستحکم خود پناه بگیرند و از حوادث پیش روی فرار کنند. این عقیده به قدری ظالمانه و خارج از چهارچوب است که تعلیق بی ایمانی را ناممکن می سازد. طبیعت کنایه ای فیلم پاکسازی حساب در این بخش، محسوس تر است و میزان هجو و زبان طعنه ای اجتماعی آن، حادتر است. موضوع غیرعادی موجود در این زمینه این است که برخی دوستان من را به یاد فیلم مرد دونده، ساخته شوارتزنیگر انداختند. همچنین، یک فیلم پس آیند برای فیلم پاکسازی: هرج و مرج ساخته شده است که ظاهرا در پیروی از فیلم بازیهای گرسنگی ساخته شده است.

شخصیت اصلی این فیلم، یک گروهبان ناشناس با بازی فرانک گریلو (که آخرین بار به عنوان یکی از بازیگران بچه های بد در فیلم کاپیتان آمریکا: سرباز زمستان نقش بازی کرده بود) است که در شب پاکسازی از خانه بیرون می آید و هدف خاصی را در ذهن می پروراند: انتقام گرفتن از کسی که در حق او بدی کرده است. اگرچه نقشه او شتابزده و باعجله طراحی شده است اما زمانی که او تصمیم می گیرد تا جان 4 نفر را که در اثر بدشانسی و اتخاذ تصمیمات اشتباه گیر افتاده اند، نجات بدهد، نقشه او عملی می گردد. یک مادر به نام ایوا (با بازی کارمن اجوگو)، دخترش به نام کالی (با بازی زو سول)، یک شوهر به نام شان (با بازی زاچ گیلفورد) و همسرش لیزا (با بازی کیلی سانچز) در این به ایفای نقش می پردازند. کل داستان فیلم، حول این 5 شخصیت می چرخد و به داستانهایی چون عبور و مرور در خیابانهای خائنانه و تونل های متروی منتهی به خانه های های امن می پردازد. در همین راستا، آنها درمی یابند که تسویه گران و قربانیان تنها افراد درگیر و دخیل در این امر نیستند بلکه دولت اقدام به اجیر کردن یک نیروی ویژه به منظور کمک به افراد برای خروج از این دسته و اقدامات ضربتی به منظور مبارزه با این تسویه حساب انجام داده است.

فیلم پاکسازی: هرج و مرج در مواقعی که به شکل یک فیلم حادثه ای به پیش می رود، موفق و تاثیرگذار است. هر چقدر که فیلم به عمق سیاستهای زیربنایی نزدیک تر می شود، خلل ها و ضعفهای روایی آن بیشتر نمایان می گردد. دیموناکو انسانی ظریف بین نیست و رویکرد پتک آهنین وی تبدیل به ضربات سهم گین و کشنده ای می گردند. اگرچه صحنه هایی که در مورد به حراج گذاشتن مردم است، از لحاظ سوررئالیستی، تاثیرگذار می باشند اما در نهایت چیزی جز نمود افراد ثروتمند متکبر، نادان و بی عاطفه به نظر نمی رسند. همچنین، تبیین و تعریف شخصیتها دارای ضعفهای عمده ای است. خوشبختانه، تعداد این موارد زیاد نیست. تنها چند سطر برای ترسیم گذشته غم بار این گروهبان کافی به نظر می رسد اما همین که فیلم فراتر از این مرز گام برمی دارد، این شخص تبدیل به یک شخص مرموز و ناشناخته می گردد؛ گویی که وی یک ماشین قاتل مرموز اما باوجدان است.

تاثیرگذاری فیلم پاکسازی: هرج و مرج به انتظارات بینندگان بستگی و ربط دارد. این فیلم از همه لحاظ از فیلم اولی بهتر است. با این حال، این به معنای هوشمندتر بودن یا انسانی تر بودن این فیلم حادثه ای نیست. این فیلم، یک روایت بی پیرایه وحشت آفرین و سرشار از محرکهای جنسی است و سیاستهای به تقد کشیده شده آن هم به یک اندازه منجر به صعود و سقوط فیلم شده اند. اکنون، باید به انتظار نشست و نظاره کرد که آیا داستان و فرضیات این فیلم، حق انتخاب را به بینندگان اعطا می کنند یا اینکه فروش و خروش فوق العاده اکران عمومی این فیلم در تابستان سال 2013 را می توان تنها یک بی قاعدگی و یک اتفاق دانست. گیشه فروش فیلم تسویه حساب: اغتشاش نیز تصمیم گیرنده آینده این فیلم در سال جاری خواهد بود.

مترجم: محمد حسین جلالی