کوبنده و دیوانه‌وار

« خوک » رویکرد متفاوتی با آثار رایجی که در سینمای ایران عرضه می شوند دارد. اثری که خیلی معتقد به قراردادها و کلیشه های رایج ژانر نیست و به نوعی، دنباله رو اثر قبلی کارگردان یعنی « اژدها وارد می شود » است. مانی حقیقی در جدیدترین ساخته سینمایی اش برخلاف فیلم « اژدها وارد می شود » از ایجاد پیچش های پیچیده داستانی تا حد امکان خودداری کرده تا داستان کمدی « خوک » روان و یکدست روایت شود و مخاطب عام از تماشای آن لذت ببرد.

لیلا حاتمی و حسن معجونی در فیلم سینمایی خوک

جدیدترین ساخته مانی حقیقی مانند ساخته ای پیشین این کارگردان، سرشار از مفاهیم و ایده هایی است که حقیقی آن را به جامعه روشنفکران نسبت داده. از طراحی صحنه گرفته تا حتی لباس هایی که بر تن شخصیت اصلی داستان قابل مشاهده است مانند تیشرت خواننده اصلی گروه AC/DC که قرار است تداعی کننده روحیه قانون گریز یا مبارزه طلبانه این شخصیت باشد. انتقال صحیح پیام از طریق میزانسن و طراحی لباس و صحنه، یکی از ویژگی های مثبت « خوک » محسوب می شود که کمک شایانی به درک دنیای شخصیت ها با استفاده از زبان سینما نموده است.

« خوک » همچنین در بخش کمدی نیز پر نیش و کنایه است و از هیچ فرصتی برای انتقاد اجتماعی دریغ نمی کند. حقیقی در طول داستان از اغلب مناسبات فرهنگی جامعه ایران انتقاد می کند و در راٌس آن، شبکه های اجتماعی را عاملی برای شهرت یا سقوط فرد معرفی می نماید که نقش تعیین کننده ای در زندگی کنونی جامعه ای ایفا می کند. حقیقی همچنین با کنایه به قتل های زنجیره ای و قتل کارگردانان لیست ممنوعه، اشاره ای هم به کارگردانان ممنوع الکار این روزهای سینمای ایران داشته.موقعیت های کمدی که حقیقی در « خوک » خلق کرده اکثراً کارکرد انتقادی دارند و خوشبختانه در تضاد کامل با ساخته کمدی پیشین او یعنی « 50 کیلو آلبالو » است!

پریناز ایزدیار و حسن معجونی در فیلم سینمایی خوک

اما ایراد « خوک » زمانی عیان می شود که متوجه می شویم تمام ایده های بکر کارگردان مانند قتل های زنجیره ای کارگردانان ( که با قتل خود مانی حقیقی هم همراه است! ) در همان نقطه شروع باقی مانده و نمی تواند به درستی بسط و گسترش بیابد. فیلم پس از طرح ایده های جالبش، رو به موقعیت های بامزه اما بی کارکردی نظیر نواختن گیتار با راکت تنیس می آورد که در اجرا جالب و بامزه از آب درآمده اند اما به واقع هیچ نقشی در پیشبرد و انسجام داستان ندارند و بیشتر شبیه به اپیزودهای جالبی است که با یک موضوع یکسان در کنار یکدیگر در حال پخش شدن می باشند.

به این ایرادات باید محافظه کار بودن فیلمساز در بیان انتقادات اجتماعی اش را نیز اضافه کرد. « خوک » در ظاهر کوبنده و دیوانه وار است و حتی می توان از آن به عنوان یکی از نافذ ترین آثار سینمای ایران در چند سال اخیر نام برد، اما تمام انتقادات و اشارات سیاسی - اجتماعی فیلم در سطح باقی می مانند چراکه فیلمساز ابداً نمی توانسته پا را فراتر بگذارد و به سراغ گزینه هایی برود که احتمالاً می توانستند مایه دردسر او شوند! از این جهت او به اشاره حداقلی کفایت کرده تا برخلاف ظاهر دیوانه وار « خوک » ، اثر جدید مانی حقیقی خیلی هم یاغی نباشد و در حد یک کمدی خوش ساخت با رعایت حداقل استانداردها باقی بماند.

لیلا حاتمی در فیلم سینمایی خوک

ستاره فیلم بدون شک حسن معجونی است. بازیگری که به خوبی توانسته در نقش حسن، تمام آنچه که مخاطب برای درک این شخصیت بر روی پرده سینما نیاز داشته را در اختیارش قرار دهد. بازی معجونی در نقش اصلی فیلم ارزش بارها دیده شدن را دارد و می توان از آن به عنوان یکی از بازیهای خوب سال یاد کرد. دیگر بازیگران مشهور فیلم از جمله لیلا حاتمی و پریناز ایزدیار نیز بازیهای خوبی از خود در فیلم به نمایش گذاشته اند؛ هرچند که نقش هایی که به آنان سپرده شده در نهایت فرصت اوج گرفتن را در اختیارشان قرار نمی دهد.

در فستیوال کمدی های سطحی که این روزها در حال اکران در سینماهای ایران است، « خوک » مانی حقیقی یک نعمت در این ژانر محسوب می شود. اثری که به ابتذال رو نمی آورد و داستانی جذاب و بدیع را به مخاطب ارائه می کند که می تواند ذهن مخاطبش را به چالش بکشد و علامت سوال های فراوانی را ایجاد نماید. اما در عین حال باید گفت که « خوک » هرگز نمی تواند پای خود را فراتر از یک کمدی خوش ساخت بگذارد و به اثری انتقادی مبدل شود. « خوک » در تصویر پر جزئیات است اما خود را در حد تعارفات سینمای ایران نگه می دارد و تبدیل به یک یاغیِ یکه تاز نمی گردد؛ یاغی که می توانست فصل تازه ای در باب انتقاد اجتماعی در سینمای ایران باشد.

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.