خانه‌ای در خیابان چهل و یکم اثری ضد قصاص

خانه ای در خیابان چهل و یکم روایت بحرانی در زندگی یک خانواده است که در آن به دلیل مشکلات اقتصادی و شراکتی میان دو برادر به نام های محسن و مرتضی با یکدیگر، در مغازه پدری شان درگیر می شوند و در این دعوا محسن برادرش مرتضی را به قتل می رساند؛ سکانس آغازین پر تنش فیلم با دعوای دو برادر در مغازه شروع شده و بدون نشان دادن صحنه قتل و با ایجاد حسی از بحران با صحنه دویدن و نگرانی مادر، به مراسم سوگواری مرتضی قطع می شود. جایی که مخاطب با فروغ به عنوان همسرمرتضی و فرزند او سعید آشنا می شود و همچنین همسر محسن به نام حمیده که در برزخی کابوس وار گیر افتاده است.

با فرار محسن از صحنه جرم برای همه مسجل می شود که او قاتل است و به عمد دست به ارتکاب جرم زده. وضع همه بحرانی  است و در این میان حال مادر خانواده شکوه خانم بدتر از همه است. چرا که یکی از پسرانش به قتل رسیده و دیگری که قاتل است فراری شده و او را با خانواده اش تنها گذاشته است؛ تمام ماجرا همانند مرور یک پرونده قضایی به نظر می رسد و حوادث تلخی که می توان همانند آن را هر روز در صفحات حوداث روزنامه ها خواند.

با بازگشت محسن و معرفی خود به کلانتری، وی به زندان می افتد و حالا تصمیم گیری برای قصاص یا بخشش محسن بر عهده مادر بینوا است که هنوز داغ پسرش را دارد و همچنین سعید ۱۲۲ ساله که باید تا رسیدن به سن قانونی صبر کند. این آشفتگی  موجب از هم پاشیدگی شیرازه خانواده شده و هر دو خانواده که آسیبی جدی دیده اند به دلایلی برای رهایی خود از این موقعیت و تضمینی ناچیز برای زندگی و آینده فرزندانشان تصمیم می گیرند از ساختمان خانوادگی که هر سه خانواده در آن ساکن هستند بروند؛ خانه ای که در خیابان چهل و یکم واقع است و همه تنش ها از آنجا آغاز شده.

اما محسن که از عمل خود پشیمان است و می داند تنها باید مورد عفو پسر برادرش قرار بگیرد، مصر است تا او را دیده و با برادرزاده اش حرف بزند، اما خواست او و مادرش چیز دیگری است و می خواهد تا از محسن و خانواده اش دور باشند، انتهای فیلم در ادامه همین تنش میان خانواده و خانه پدری به پایان می رسد و با گذر دوربین روی دست در امتداد خیابان و رسیدن به تابلوی خیابان چهل و یکم بیننده با پایانی باز مواجه می شود که خبر از ادامه این زندگی محتوم به نیستی و شکست دارد. زندگی آشفته و تلخ  که با عصبانیت، جهل، طمع و تصمیم کورکورانه یکی از اعضایش به خاک سیاه نشسته و آینده همه اعضای خانواده را به نیستی و تیره بختی کشانده است.

خانه ای در خیابان چهل و یکم عنوان اثری ضد قصاص است که شاید از کوچکترین ارتباط منطقی و دراماتیکی برخوردار باشد و این موضوع را می توان به نوعی ضعف و یا شاید قوت اثر انگاشت؛ فیلمی که با ترسیم شرایط زندگی دو برادر به نام های محسن ومرتضی و قتل غیرعمد یکی از آنها به دست دیگری، بر موضوع قصاص تمرکز نموده و با ترسیم شرایط خانوادگی این دو بردار به همراه مادر ایشان، نوعی بیچارگی جامعه را در تقابل با موضوع قتل غیرعمد یادآور می گردد.

البته شاید اثر در دو ثلث ابتدایی خود بتواند به گونه ای اصل خشم و غضب را به عنوان جنود شیطان معرفی سازد که به طور خاص کیان خانواده مسلمان را بَرکنده و جامعه را دچار فلاکت و بیچارگی می سازد، اما باید توجه داشت که ثلث پایانی اثر، یعنی دقیقاً زمانی که محسن (برادر خشمگین)، خود را تسلیم قانون مجازات اسلامی می سازد، دچار ضدیت با قصاص می گردد و ناکارآمدی  قوانین حقوقی اسلام را در پیگیری حق و حقیقت یادآور می شود و تا به آنجا در این امر مُصر است که لحظه ای خانواده ها را فارغ از تعقیب این موضوع ترسیم نمی کند. 

البته خانه ای در خیابان چهل و یکم برخلاف اسلاف ضدقصاصی خود، فیلمی شریف است، زیرا در نهایت محسن را به بالای چوبه دار نمی فرستد و تنها به بطالت و معطلی زندگی و اصولاً حیات او در دوران انتظار تا به روز قصاص کفایت می نماید.

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.  [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]