وضعیت قرمز

شعله ور را برای دومین بار دیدم، کارگردان بیست دقیقه از فیلم را کوتاه کرده و حالا می گوید این نسخه ی کوتاه شده شعله ورِ واقعی ست! شعله ور با اینکه بیست دقیقه کوتاه شده است اما باز هم مشکلات سابقش را به همراه دارد، کوتاه شدن زمان فیلم قطعا هیچ ربطی به فیلمنامه ندارد و همچنان شکاف های نوشتاری در فیلم وجود دارد، اما کوتاه شدن یا کم شدن زمان سکانس ها به ضرر فیلم شده است زیرا شعله ور برخلاف فیلمنامه اش در اجرا البته در بعضی از سکانس ها ساختار استاندارد و بی نقصی دارد و اساسا شعله ور ملودرامِ اخلاق گریانه است که می خواهد به مخاطبش پیام هم بدهد البته که این ذات ملودرام است اما باید دید که این پیام از چه طریقی به مخاطب انتقال داده می شود ، با اینکه نسخه ی فعلی برای اکران عمومی باب میلِ کارگردانش است اما همانطور که اشاره شد فیلمنامه هنوز شکاف دارد و این شکاف به دلیل موقعیت هایی ست که بی دلیل پیش می آید و اساسا علت این موقعیت قهرمان بودن کارکتر فرید است اما فرید به دلیل مقتضات شخصیتی یک ضدقهرمان است که می خواهد خود را برای پسرش اثبات کند اما از رفتن فرید به جنوب همه چیز به یک باره شدت می گیرد مثل عشق او نسبت به دختر بومی، که اصلا چرا باید فرید داخل آن دکه شود و چرا آن دختر باید به فرید اعتماد کند! فیلمساز به جای موقعیت سازی منطقی و اصولی فقط و فقط با اتفاق ها و داستانک هایی که هیچ ثمری برای روند فیلم ندارد کلنجار رفته است و شعله ور با شخصیت محوری بودنش بی هدف شکل گرفته است البته نه شکلِ منطقی ! شعله ور در موقعیت های بی مصرف مانده است و نریشن فرید هم کارکردی برای چیدمانِ درام ندارد، فیلمساز تلاش کرده که قصه بگوید اما پراکندگی موضوعی و به درودیوار زدن فیلمساز برای به کارگیریِ این موقعیت ها بی فایده بود، زیرا با فیلمی طرف هستیم که نمی گذارد کمی فکر کنیم دائما نماها با ریتم تند کات می خورند اما سکانس بعد هم نمی تواند قصه یی را ترسیم کند، شعله ور فقط قاب های خوبی دارد اما پشت این قاب ها خبری از موقعیت های منسجم دراماتیک و قصه نیست.

امین حیایی و مژگان صابری در فیلم سینمایی شعله ور

پنجمین اثر حمید نعمت الله تکمیل کننده ی روحیات فیلمسازی اوست ، کارگردانی که می کوشد مولف باشد و خلاق ، اما شعله ور احساس مازوخیستی نعمت الله ست که به مخاطب انتقال داده می شود، چه اتفاقی افتاده که نعمت الله به این شکل می خواهد انتقام بگیرد چرا شخصیت های فیلم هایش طغیان گر شده اند؟ این نگرش پیچیده از کجا نشات می گیرد؟ آیا این نشانه هایی اجتماعی ست که نعمت الله از آن ها برداشت های دیگری می کند ؟ شعله ور فیلمی شلوغ و بلاتکلیف است فیلمی که به نوعی عقده گشایی ست. فرید(امین حیایی) به عنوان شخصیت اول این فیلم یک انسان عقب مانده است که دست به هرکاری می زند عقب تر می افتد از سوی دیگر در شعله ور قصه شکل و چارچوب مناسبی ندارد اگر چه کارگردانی نعمت الله نسبت به فیلم گذشته اش تا حدودی رشد داشته است اما زمانی که قصه نتواند در قالبش جا بگیرد کارگردانی هم به چشم نمی آید هر چند که نعمت الله میزان سن های عظیمی را در فیلمش تدارک دیده است اما این چیدمان به چه دردی می خورد وقتی مخاطب با کلی خرده روایت هایی مواجه است که اساسا باعث عدم شکل گیری یک قصه می شود، شعله ور مملو از قصه های ریز و درشتی از فرید است که نمی داند می خواهد چیکار کند یک کاراکتر ناشناخته که فقط به فکر آسیب رساندن است و دوست دارد پدر قهرمانی برای فرزندش باشد اما به چه قیمتی ؟ فرید یک کاراکتر بیمارست دقیقا مثل مینای رگ خواب یا حامد بهداد آرایش غلیظ ، یک انسان عقده یی که از عالم و آدم طلبکارست دروغ می گوید زنش از او به دلیل اعتیادش طلاق گرفته متادون مصرف می کند و دوباره به تریاک رو می آورد، اما او نمی تواند به یک شخصیت مستقل تبدیل شود زیرا فرید یک کاراکتر تک بعدی و بلاتکلیف است و اساسا شعله ور فیلم سرگردانی ست که مخاطب را هم سرگردان تر می کند زیرا به هیچ وجه نمی شود قصه یی مستقل از این فیلم بیرون کشید چرا که لحنی در کار نیست و مسیری برای هدایت قصه احساس نمی شود انگار فیلمساز یک آدم را در موقعیت های مختلف رها می کند انگار فیلمساز بی رحمانه فرید را در مسیرهای گوناگون رها کرده است همه به او بد و بیراه می گویند حتی پسرش هم او را قبول ندارد، شعله ور فیلم کسالت آوری ست فیلمی که نمی داند می خواهد چه چیزی را بگوید تنها چند کاراکتر بی هویت دارد و کلی سکانس های بی منطق که شکل فیلم و نحوی کارگردانی را بی منطق تر کرده است ،

امین حیایی و مژگان صابری در فیلم سینمایی شعله ور

احتمالا نعمت الله احساس می کند با خلق چنین فضاهایی مثلا بومی استفاده از زاهدان و زابل و موسیقی و رقص های بلوچی یا موقعیت پردازی هایی که برای فرید کرده توانسته به لحنی مثلا فانتزی نزدیک شود، اما نعمت الله معنای موقعیت های فانتزی یا اغراق دراماتیک را با هجو اشتباه گرفته است، شعله ور هیچ نکته ی جذابی را در روایت ندارد چرا که این فیلم در سطح باقی مانده است شعله ور تنها یک ایده است که فیلمنامه یی ندارد اگر هم فیلمنامه داشته باشد باید به قلم و نگرش زوج نعمت الله و مقدم دوست شک کرد که چرا و چگونه به این ورطه پرتاب شده اند! شعله ور جزی از کل فیلم هایی ست که نعمت الله ساخته است اما واقعا با هر درک و تفکری نمی شود شعله ور و مسیر داستانی اش را درک کرد؛ منظور از مسیر داستانی همان داستانک های بهم پیوسته است که فیلمساز آن ها را کنار هم گذاشته تا تبدیل به یک فیلم شود. نعمت الله در حین ساخت این فیلم تا چه اندازه به مخاطب فکر کرده؟ مخاطبی که رگ خواب را دوست داشته و به امید آن فیلم، برای دیدن شعله ور ذوق دارد آیا مخاطب می تواند با این فیلم ارتباط برقرار کند؟ فیلمی که الکن است و به نتیجه ی نهایی نمی رسد، حتی مقطع هایی که دیالوگ های طنزگونه ردوبدل می شود هم شعله ور پتانسیل لازم را برای جذب مخاطب ندارد. اما به هیچ وجه نمی شود بازی امین حیایی را در نقش فرید نادیده گرفت چرا که این فیلم برای امین حیایی ست و او توانسته بازی درست و استانداری را ارائه کند حیایی در میانسالی توانسته عرض اندام کند و دیگر آن جوان عاشق و شیدای فیلم های تجاری نباشد.

امین حیایی در فیلم سینمایی شعله‌ور

به نظر می رسد نعمت الله بعد از ساخت رگ خواب و پرداختن به روحیات و مسیر زندگی یک زن خواسته فیلمی  مردانه بسازد اما مشخص نیست زنان و مردان در فیلم های نعمت الله چرا به این شدت عقب افتاده و بی دست و پا هستند؟ در بوتیک که بهترین فیلم نعمت الله است تا شعله ور یا حتی در سریال وضعیت سفید مردان یا زنانی را می بینیم که به پوچی و انتها رسیده اند اما نقاب به صورت دارند و نمی خواهند چهره ی پر عقده و کینه شان را برملا کنند، این شیوه و نگرش در ساخت فیلم برای نعمت الله یک وضعیتِ قرمز است. نعمت الله فیلمساز مسلطی ست و می شود از فیلم های او مثل بوتیک یا بی پولی دفاع کرد اما گاهی فرم را فدای محتوا می کند.

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.