معرفی و بررسی فیلم سینمایی ساعت 5 عصر+ عکس‌‌ها

تولید فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

ماه‌ها انتظار ساعت 5 عصر را کشیدیم! خبرهای متعددی در خصوص اولین فیلم بلند سینمایی مهران مدیری به گوشمان می‌رسید، از جمله آغاز مراحل پیش تولید، به طول انجامیدن مراحل فنی (که منجر به بازماندن این فیلم از سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر شد) و جذاب‌ترین آنها نگارش فیلم‌نامه‌ی ساعت 5 عصر بود که آخر هم متوجه نشدیم به قلم خشایار الوند نوشته شده یا مهران مدیری؟!

مدیری گفته بود که ساعت 5 عصر از آن دسته از فیلم‌هایی است که یا نباید ساخته شود یا اگر ساخته می‌شود باید خوب از آب در بیاید حتی اگر شده هر سکانسی را ۲۰ بار تکرار کند!

اما وسواس‌های استاد تنها به مراحل تولید فیلم ختم نشد! اکران این فیلم برای مهران مدیری از اهمیت بالایی برخوردار بود، تا جایی که او برای مطمئن شدن از شرایط سینما (جهت آماده سازی برای اکران این فیلم)، شخصا از تعدادی پردیس‌های سینمایی تهران بازدید کرد.

مهران مدیری در حال بازدید از پردیس سینمایی کوروش

اکران فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

اکران خصوصی "ساعت 5 عصر" نه تنها با استقبال بی‌نظیر هنرمندان عرصه سینما و تلویزیون مواجه شد و بزرگترین مراسم اکران خصوصی تاریخ سینمای ایران نام گرفت، بلکه پای سخنگوی دولت را نیز به این مراسم باز کرد تا سیر حضور سیاستمداران در چنین عرصه‌هایی همچنان ادامه داشته باشد. خلاصه این فیلم پر سر و صدا روز جمعه، سی‌ام تیر ماه در حالی در سینماهای کشور به اکران عمومی درآمد که رکورد فروش بلیط اینترنتی را با فروش 300 میلیون تومانی در ایران شکست و در اولین روز اکران خود توانست در مجموع به فروش تقریبا 700 میلیون تومانی دست پیدا کند!

سیامک انصاری در مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت 5 عصر

آزاده صمدی و امیر جعفری در مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت 5 عصر

مهران مدیری در مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت 5 عصر

مینا وحید در مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت 5 عصر با پوششی جالب توجه

بزرگترین مراسم اکران خصوصی تاریخ سینمای ایران

نمایی از مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت 5 عصر

محمدباقر نوبخت در مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت 5 عصر

خلاصه داستان و شخصیت‌های فیلم

همانطور که انتظار داشتیم، نقش اول اولین فیلم سینمایی ساعت 5 عصر کسی نیست جز سیامک انصاری! و این در حالیست که به عقیده منتقدین این کاراکتر توانایی ارائه مضامین را ندارد به عبارت دیگر مضامین و مفاهیم مورد نظر کارگردان در حد و اندازه کاراکتر قصه نیست و این موقعیت‌ها هستند که قرار است کاراکتر را در القای مضامین یاری دهند.

سیامک انصاری در نمایی از فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

از طرفی به جز سیامک انصاری تنها 4 بازیگر مطرح در این فیلم حضور دارند؛ مهران مدیری (در نقش مامور بازجویی)، امیر جعفری (در نقش معتاد)، آزاده صمدی (در نقش نامزد آقای پرهام) و نگین معتضدی (در نقش پرستار)، که باز هر کدام از آنها حدود 5 دقیقه به نقش‌آفرینی پرداخته‌اند! در عوض حدود 1000 نفر هنرور در این فیلم حضور دارند!

آزاده صمدی در نمایی از فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

نگین معتضدی در نمایی از فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

گریم امیر جعفری در فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

گریم متفاوت مهران مدیری در فیلم ساعت 5 عصر

فیلم‌نامه‌ی ساعت 5 عصر

فیلم‌نامه‌ی ساعت 5 عصر میتوانست بلند تر و جذاب تر باشد، با این حال شامل یکسری اتفاقات بهم پیوسته است که در بازه‌ی ساعت 7 صبح الی 5 عصر قرار است برای کاراکتر اصلی فیلم در فضای رئال و باور پذیر اتفاق بیوفتد. و این باور پذیری در بستر موقعیت‌ها بوجود می‌آید، وگرنه همانطور که گفته شد کاراکتر اصلی در بیان مضامین، نقش و توان خاصی ندارد.

شخصیت پردازی

شاید کارگردان در همان سکانس‌های ابتدایی فیلم سعی در شخصیت پردازی کاراکتر اصلی دارد درحالی که از طرفی نیز آرام آرام مشغول آغاز شکل و بست‌دهی ماجرای پیوسته‌ی طنزهای اجتماعی گنجانده شده در فیلم است. به هر حال مخاطب در سکانس‌های ابتدایی فیلم اطلاعات چندانی در خصوص کاراکتر اصلی فیلم بدست نمیاورد تا جایی که اواسط فیلم تازه متوجه می‌شویم شغل سیامک انصاری وکالت است!

سیامک انصاری در نمایی از فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

آیا اولین فیلم مهران مدیری عام پسند نیست؟

کارگردان در تمامی این موقعیت‌ها سعی در بیان مشکلات جامعه در قالب طنز دارد. بد نیست همین‌جا به یکی از نقاط ضعف این فیلم از نظر برخی از کارشناسان اشاره کنیم، و آن هم عام پسند نبودن فیلم است، چرا که فیلم سرشار از هوشمندی (فضای مفهومی) و لایه‌های پنهان معنی دار است. سوال اینجاست که آیا چنین چیزی ضعف فیلم محسوب میشود یا ضعف مخاطب؟! بسیاری از فیلم‌های مطرح، جذاب و پرفروش دنیا در ژانرهای مفهومی تولید می‌شوند، پس بی‌انصافیست که چنین چیزی را ضعف فیلم در نظر بگیریم. آمارها نشان میدهد که سلیقه‌ و ذائقه‌ی مردم ایران بیشتر به فیلم‌های کمدی متمایل است، و این موضوع دلایل مختلفی دارد که از جمله مهم‌ترین آنها میتوان به تهی شدن سینما از تنوع ژانر اشاره کرد. (با توجه به این که این بحث نیازمند توجه، بررسی و تحلیل‌های ویژه‌ است، تیم پژوهشی منظوم این موضوع را اخیرا در قالب گزارش‌ به مخاطبان عزیز خود ارائه کرده است.)

مهران مدیری در پشت صحنه‌ی فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

مشکلات اجتماعی در قالب طنز

به هر حال آنچه که مهم است و از نقاط قوت این فیلم به شمار می‌رود متفاوت بودن این اثر و دغدغه‌ی صحیح کارگردان آن است که باعث شده ساعت 5 عصر از سایر فیلم‌های این روزها متمایز شود. فیلم‌هایی که با بهانه‌ی دغدغه‌های اجتماعی و بیان مشکلات جامعه، متوسل به اغراق و سیاه‌نمایی می‌شوند.

اما در فیلم مدیری از اغراق، در جای صحیح خود استفاده شده است. چرا که یکی از المان‌های موثر در یک کمدی رئال اغراق است، بدین صورت که در تمامی وقایع شکل گرفته (از مترو تا بهشت زهرا و بعد شلوغی‌های خیابانی و...) به طور کامل زیاده روی مشاهده می‌گردد. این زیاده‌روی‌ها نه تنها به نیت سیاه‌نمایی نبوده، بلکه در جهت تحکیم پایه‌های کمدی فیلم و همچنین کمک برای ارائه مفاهیم ارزشی فیلم در سایه محتوا بکار گرفته شده‌اند.

از ویژگی‌های دیگر فیلم این است که در تمامی موقعیت‌ها و گیر و دارها ما نهایتا با شرایطی رو به رو می‌شویم که همه چیز بر عکس است! به عبارتی تراوشات جالب ذهن کارگردان گویای این است که نشد وجود ندارد! برای نمونه بخشی از موقعیت‌های فیلم که در آن‌ها از این تکنیک استفاده شده است را مثال می‌زنیم:

وضعیت بیمارستان؛ در یکی از سکانس‌ها شاهد بیمارستانی هستیم که در قسمت پذیرش و صندوق‌داری آن با مراجعه کنندگان به درستی رفتار نمی‌شود و یا پرستاران هیچ توجهی به بیماران ندارند، اما در این میان یک پرستار مهربان و مسئولیت پذیر (نگین معتضدی) هم دیده می‌شود که به نحو احسن به کاراکتر اصلی رسیدگی می‌کند.

مدیر ساختمان؛ در سکانس‌های ابتدایی فیلم کاراکتر فرعی مدیر ساختمان در حالی وارد داستان می‌شود که بعلت پرداخت نشدن شارژ ساختمان از سوی اهالی، آب ساختمان را قطع کرده است!

نمایی از فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

کارمند بانک؛ در سکانس ابتدایی فیلم شاهد تماس کارمند بانک با کاراکتر اصلی هستیم، که پشت تلفن به او اعلام می‌کند اگر تا ساعت 5 عصر برای پرداخت قسط وام خود به بانک مراجعه نکند ممکن است در وضعیت مالکیت مسکن خود دچار مشکل شود (تهدید) اما در سکانس پایانی فیلم، زمانی که کاراکتر اصلی خود را به بانک می‌رساند شاهد معاون بانکی هستیم که مراجعه کننده (کاراکتر اصلی) را به آرامش دعوت می‌کند و با حسن برخورد به او می‌گوید که اگر فردا هم مراجعه می‌کرد مشکلی پیش نمی‌آمد!

و اما سکانس سیاسی فیلم

در یکی از سکانس‌های فیلم شاهد تجمع و تظاهرات اعتراض آمیز کارگران کارخانه‌ای ورشکسته هستیم که در حال شعار دادن (در جهت احقاق حقوق و بیمه) هستند. در این صحنه مامورین نیروی انتظامی (که ظاهرا کاری از پیش نبرده‌اند) جای خود را به مامورین ضد شورش می‌دهند و کاراکتر اصلی بصورت ناخواسته در این میان گرفتار و دستگیر می‌شود! مامور بازجویی از کاراکتر اصلی (مهران مدیری) ظاهری جالب و متفاوت دارد، موها و چشم‌های او رنگی و صورتش کاملا شیو شده است! چیزی که با واقعیت (مامورین بازجویی و اطلاعاتی) کاملا تفاوت دارد. از طرفی این مامور بعد از شنیدن توضیحات کاراکتر اصلی در خصوص سوءتفاهم ها و اقداماتش، اظهارات وی را بر مبنای صداقت پذیرفته و او را آزاد میکند!!! به جرئت میتوان گفت این سکانس از جنجالی‌ترین سکانس‌های این فیلم به شمار می‌رود چرا که برخلاف اظهارات کارگردان مبنی بر سیاسی نبودن فیلم، این سکانس فیلم را دقیقا وارد فضای سیاسی می‌کند و با زیرلایه‌های خود بصورت غیر مستقیم حرف‌هایش را می‌زند! هر چند در سکانس‌های ابتدایی فیلم سعی شد با کلید واژه‌هایی چون "سال 1392" از تشابهات به ناآرامی‌های سال 88 جلوگیری شود.

نمایی از سکانس سیاسی فیلم سینمایی ساعت 5 عصر

جمع بندی

پایان بندی فیلم نیز به عقیده‌ی منتقدان و تماشاگران مناسب و راضی کننده نبوده است. با این حال در مجموع شاهد فیلمی غنی، خوش ساخت، تفکر برانگیز و مهم‌تر از همه مناسب خانواده هستیم، فیلمی که مدت‌ها بود خلاء آن در میان فیلم‌های سینمایی احساس می‌شد.

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.